Không được hướng dẫn bởi một quy trình đầu tư và quản trị rủi ro tốt, chưa có kinh nghiệm xử lý trong khủng hoảng vì TTCK Việt Nam mới bắt đầu không lâu, các đội tự doanh của các CTCK hành xử thường đơn giản: tăng mua thêm để bình quân giá. Thoạt đầu cũng với các quỹ và NDT còn dồi dào tiền mặt, cách ứng xử này của các tự doanh giúp cho TTCK rơi chậm lại, tạo sóng nhỏ dập dềnh ở đỉnh. Thậm chí còn có thể tạo ra một vài hiện tượng xuất thần như tứ đại thiên thần: BMC, LBM, HAX, TCT, tăng giá siêu khủng ngay cả khi TT trong downtrend.

Tuy nhiên, đợt suy giảm 2007 - 2008 không phải tầm thường, nó không phải là một sự điều chỉnh trong xu thế tăng, mà là đảo chiều đi xuống bền vững. Kinh tế thế giới đi vào khủng hoảng, các bất cập trong chính sách phát triển Việt Nam đã đến lúc không thể che giấu được trong khi lượng cung cổ phiếu vượt nhanh so với tiền đổ vào.

TT rơi chầm chầm rồi tăng tốc mạnh về sau và đa phân các đội tự doanh chết kẹp. Hầu hết các CTCK lỗ nặng năm 2008 với những khoản đầu tư (đầu cơ mới chính xác) thảm hại, không những chỉ mất giá mà còn cả mất thanh khoản, bán chẳng ai mua. Đặc biệt, những giao dịch OTC trở thành gánh nặng trên bảng cân đối kế toán.

Những anh hùng tự doanh từng một thời được tôn vinh, làm mưa làm gió năm 2006 - 2007 bây giờ đối mặt với nợ nần và thất nghiệp. Nhiều CTCK cạn kiệt tiền mặt do không quản trị tốt tài chính và rủi ro, đành giảm hoạt động và sa thải nhân viên.

Những ngôi sao sáng chói nhất trên TTCK, cổ phiếu ngân hàng và chứng khoán, lại trở thành tội đồ kéo VNI xuống vực thẳm. Những mã CP như BVS, SSI với thị giá cao ngất đến vài trăm nghìn đồng/cp rớt giá thảm hại mà trong đó có một phần lỗi lớn của tự doanh.

Thế nên mới có câu chuyện là một CTCK thành lập muộn, không kịp tham gia kinh doanh, bị cổ đông mắng như té nước lại trở thành anh hùng, bảo toàn được vốn khi TTCK suy giảm.