Quán nhỏ ven đường

[Nguyen Quan]

Một trong những điều thú vị mà giới truyền thống và tổng cục thống kế đã làm trong suốt gần hai chục năm qua, đó là thống kê rất tỉ mỉ bao nhiêu FDI được đầu tư vào Việt Nam qua từng thời kỳ nhưng ít ai nói đến dòng vôn FDI chảy ra qua từng thời kỳ, trong đó có một luồng quan trọng, đó là lãi FDI chuyển về nước.

Đã bao năm, đại đa số dân chúng dường như làm quen với ý tưởng rằng FDI là tiền người ta đem vào giúp mình, và ít ai nghĩ đến ngày nó ra. FDI, cũng như ODA (trừ viện trợ không hoàn lại), vào là đều có ra cả. Và khi nó, cùng với lãi, nó sẽ nhiều hơn khi vào. Lấy một ví dụ đơn giản, một NĐT nước ngoài đầu tư một dự án 1 tỷ U vào Việt Nam và làm ăn có lãi, mỗi năm sau khi trừ mọi thuế và phi họ chuyển lãi về nước 10%, thì rõ ràng sau 10 năm, dòng vốn của dự án này đối với Việt Nam sẽ là dòng vốn âm.

Chúng ta đã thu hút FDI gần 20 năm rồi, và số vốn FDI tích lũy đến hàng vài trăm tỉ U và từ đó sẽ có hàng chục tỉ U tiền lợi nhuận cần chuyển về nước. Số lợi nhuận tích lũy này ngày một tăng lên trong khi tốc độ thu hút FDI giảm dần. Nếu thống kê minh bạch, e rằng tại thời điểm hiện nay khó có thể nói dòng vốn FDI dương được.

Vấn đề chuyển lợi nhuận này không chỉ gây tác động lên cán cân thanh toán ngoại tệ, lên tỷ giá VNĐ/USD mà nó còn góp phần tạo nên sức ép lạm phát và sự phức tạp trong việc quản lý tiền đồng (tiền cơ sở M0 và M1 trong nền kinh tế).

Chúng ta thử tưởng tượng:
Mỗi lần có một NĐT đem tiền đầu tư vào Việt Nam, Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam (SBV) cần phải thu mua U và bán VNĐ cho họ để họ chi tiêu tại Việt Nam.

Số tiền U mua được sẽ cất vào dự trữ quốc gia hoặc tốt hơn là đầu tư thật đúng chỗ để sinh lợi, không nên tiêu bậy bạ vì sẽ có một ngày, họ chuyển vốn trở lại ra nước ngoài và SBV sẽ phải bán lại cho họ số tiền đó để thu hồi tiền VNĐ trong lưu thông về. Tuy nhiên, tiền vào nhà khó như gió vào nhà trống, tiền U đó đã được dùng tài trợ cho nhập siêu (mà nhập ô tô, ti vi, tủ lạnh là khá nhiều), chi tiêu quân sự và đặc biệt là hỗ trợ cho việc neo tỷ giá ổn định qua nhiều năm.

Tất nhiên việc neo tỷ giá cũng hỗ trợ cho NĐT FDI, nhưng tiền thay vì tích lũy lại bỏ ra neo tỷ giá thế thì đến lúc người ta chuyển hàng tỷ U lợi nhuận ra nước ngoài, dự trữ của SBV sẽ trống rỗng. SBV cùng với các ngân hàng thương mại trong nước không đủ U để bán cho FDI. Các DN FDI đành phải quay sang làm việc với các chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Tiền U thì mấy nơi này không thiếu, họ sẽ mua VNĐ và bán lại U cho DN FDI. Như vậy một phần khá lớn tiền VNĐ đã chạy vào tay các NH nước ngoài, nơi mà SBV không phải dễ quản.

Nhiều người hỏi tiền VNĐ đi đâu, xin thưa là một phần chạy vào đó rồi đấy ạ. Mà một khi các NH nước ngoài nắm nhiều tiền VNĐ thì khả năng kiểm soát tiền tệ của SBV sẽ kém hẳn đi. Khả năng cho vay bằng VNĐ của các NH nước ngoài gia tăng mạnh từng ngày và từ đó việc tăng cung tiền vào nền kinh tế đã không còn nằm trong tay SBV 100% nữa.

Đồng thời, việc kiểm soát tỷ giá cũng trở nên chông chênh khi cứ nghĩ đến một ngày nào đó các NH nước ngoài buồn tình bán VNĐ ra để mua U thì không biết tỷ giá VND/USD đạt đến mức nào.

[Nguyen Quan]

Câu chuyện về BĐS, như câu chuyện về khu vực KTQD, cũng là một câu chuyện dài được kể từ ngày này qua tháng khác, nhưng cái mà các NĐT CK đang bàn luận hiện nay là sự u ám của thị trường BĐS: chôn một số lượng vốn khổng lồ của nền kinh tế, tạo nên nợ xấu của ngân hàng, góp phần trì trệ nền kinh tế và gây ra bất ổn xã hội.

Một số người cho rằng BĐS hiện nay u ám là do chính sách thắt chặt tiền tệ, nhưng thực ra đó chỉ là cái ngọn. TT BĐS ở miền Nam đã u ám mấy năm nay, trước khi có chính sách thặt chặt tiền tệ rồi.

Nhiều người cũng cho rằng TT BĐS, đặc biệt là phân khúc BĐS dự án chung cư, u ám là do các chủ đầu tư trục lợi, nhằm vào tính ưa đầu cơ của người dân để đẩy giá BĐS lên cao.

Trên thực tế, chi phí của các dự án BĐS là rất đắt đỏ. Ai làm trong ngành này đều biết rằng chi phí đất và các chi phí chìm trong dự án BĐS là rất lớn khiến cho giá thành của các BĐS dự án là rất cao. Chủ đầu tư trên thực tế nếu không có sẵn đất hoặc vận dụng được việc thu hồi đất giá rẻ thì hầu như không có lãi nhiều. Một dự án 1000 tỷ có thể đem về lợi nhuận 70 - 100 tỷ. Con số này về tuyệt đối nghe có thể lớn, nhưng cần biết rằng dự án BĐS thường dùng tiền vay nhiều, thời hạn lại kéo dài nên chỉ cần lãi suất tăng nhẹ, chi phí đầu vào tăng lên hoặc thời hạn kéo dài thì khả năng lỗ rất cao.

[Nguyen Quan]

Đối với các nhà đầu tư chiến lược ngân hàng, việc lời lỗ ngắn hạn có thể không quan trọng bằng việc thực thi thành công chiến lược dài hạn, nhưng đối với nhiều cổ đông ngân hàng khai sinh với những mộng mị về siêu lợi nhuận, thì áp lực lợi nhuận ngắn hạn càng lúc càng khó đỡ.

Nhiều ngân hàng đã tìm đến các doanh nghiệp, các dự án vốn bị các ngân hàng lớn xem như rủi ro, khó tiếp cận nguồn vốn chính thức, để cho vay, hoặc mở rộng chương trình khuyến mãi ra tầng lớp dân cư mà không thẩm định một cách đúng đắn năng lực trả lãi của người vay.

Đặc biệt, nhiều ngân hàng cho vay các dự án BĐS lớn, ưu tiên cho các ông chủ phía sau lưng của ngân hàng khiến cho cấu trúc các khoản vay lệch lạc, đầy rủi ro. Các dự án này thường rất hoành tráng, như các dự án phát triển siêu đô thị, dự án phát triển siêu cao ốc (nói chung là siêu tất tần tật). Chủ dự án vốn thì ít, nên đành vẽ dự án thật đẹp vào, khai vống giá trị lên rồi tay thì thúc vào mông ngân hàng, tay thì hươ phong bì trước mặt cán bộ tín dụng. Vì thế ra đời các khoản vay khổng lồ được bảo đảm bằng chính giá trị tài sản của dự án. Thế nên mới có những câu chuyện về dự án hàng tỷ U được vẽ trên mặt nước mênh mông và chìm đâu đó dưới làn sương khói sau 5 năm triển khai.

Đúng như Hàn Mặc Tử đã từng cảm thán:
- Ở đây sương khói mờ nhân ảnh;
Ai biết tiền ai đã tiêu ma

(Xin lỗi hương hồn đại thi sĩ!)

[minhftu]

Bác chủ quán như là đồng tác giả của TT01 ?
Có dáng dấp của người xưa trên VST

[Nguyen Quan]

Bác chủ quán như là đồng tác giả của TT01 ?
Có dáng dấp của người xưa trên VST

Ơ, em là nghệ sĩ lang thang, chưa bao giờ chấp bút cái gì cả ạ
Còn về CK em là người mới đấy ạ. Bác cứ thấy nick của em sẽ biết: Em còn Nguyên Quần, mới bị CK lột áo thôi

[Nguyen Quan]

Nhiều người đã hi vọng năm 2009 là đáy của TTCK và từ đó TTCK sẽ phục hồi về dài hạn như các TTCK khác. Than ôi, lúc thiên hạ phục hồi thì VN lại suy giảm do các bất cập của chính sách ngày càng lộ ra, nên đợt phục hồi của TTCK trong năm 2009 chỉ là một cú hồi dương rực rỡ để rồi tàn lụi.

TTCK gặp khó khăn khi công phá vùng 630 điểm và sau đó lùi dần từ cuối năm 2009, bắt đầu từ chính các BCs của thị trường, tức là sức mạnh đầu tư đã dần suy giảm.

Cảm nhận được điều đó, các đội tự doanh ngày càng tăng cường hơn việc lướt sóng cổ phiếu thay vì nắm giữ, và công nghệ lướt sóng, làm giá cổ phiếu ngày càng được nâng cao, bởi vì các đối tượng tham gia thị trường, đặc biệt các NĐT cá nhân, thường được xem là đàn để thịt bởi các đội tự doanh và các nhóm BBs lũng đoán được cổ phiếu.

Nhiều chiêu lướt sóng, làm giá được tự doanh đưa ra như lợi dụng bộ phận phân tích để tiêm nhiễm cho NĐT các nhận định về cổ phiếu có lợi cho hoạt động tự doanh, bắt tay với các nhóm BBs để lũng đoạn cổ phiếu.

Hết lũng đoạn cổ phiếu trên sàn, các đội tự doanh tìm đến các công ty OTC, đặc biệt là các công ty sắp niêm yết để vừa tìm hiểu cơ hội đầu tư vừa tìm cơ hội lướt sóng khủng dưới dạng đầu tư lớn, đầu tư chiến lược. Có hẳn một quy trình đầu tư chiến lược trong đó tự doanh sẽ đến các công ty sắp niêm yết, cùng với tư vấn phát hành/niêm yết, để cung cấp dịch vụ, tìm hiểu công ty. Nếu cảm nhận được tiềm năng cho một đợt làm giá khủng, tư doanh có thể đề nghị được tham gia đầu tư vào công ty với số lượng lớn (thường là kèm thêm vài VIP, vài mối quan hệ lớn), sau đó yêu cầu doanh nghiệp chế biến báo cáo theo ý mình, đưa doanh nghiệp lên sàn và bắt đầu tung hoành với CP. Ai đã từng đầu tư NTB chắc biết rõ ví dụ này.

[Nguyen Quan]

Để tăng doanh số, một số môi giới có kỹ năng lướt sóng cổ phiếu còn sử dụng cả phần vốn margin dư thừa mà khách hàng chưa sử dụng hết để lướt sóng ngắn hạn, vừa tăng thêm doanh thu lại vừa kiếm thêm lợi nhuận. Nếu có kẹp thì lại tìm cách khuyên khách mua vào giúp số cổ phiếu lỡ mua. Chiêu này gọi là tá lực đả lực

Các hợp đồng margin, gọi mỹ miều là hợp tác đầu tư, đều có thời hạn ngắn. Trong trường hợp thông thường, khi hợp đồng đến hạn mà khách hàng chưa thanh lý cổ phiếu thì CTCK có thể tự động triển hạn hợp đồng nếu tỷ lệ margin vẫn còn trong mức cho phép. Tuy nhiên, một số môi giới sẽ ép khách hàng đảo hàng (bán thỏa thuận qua tk khác) để tạo ra hợp đồng mới, và đồng thời tăng doanh số của mình lên. Chiêu này tạm gọi là Mèo vờn trăng vậy

[Nguyen Quan]

Đại nạn 2008 làm lộ ra các yếu điểm của TTCK nói chung và CTCK nói riêng, nhưng nó chưa đủ để làm chết người. TTCK cũng như ngân hàng được hưởng lợi ngắn hạn từ chính sách kích cầu của Chính Phủ và có cơ hội để phục hồi nhưng rất ít CTCK sáng suốt nhận ra điều đó để rút lui (mặc dù có nhiều đại gia đủ sáng suốt để rút lui ra khỏi CTCK)

Kinh tế khó khăn, sản xuất không mấy dễ dàng nhưng tiền giá rẻ được cung ra nhiều thì chỉ có hai nơi tiêu tiền là nhanh nhất: BDS và CK. Mặc dù BDS miền Nam đã thoái trào từ 2008 nhưng BDS miền Bắc vẫn duy trì được thêm 3 năm nữa. Còn CK năm 2009 là câu chuyện Vàng. TT phục hồi mạnh từ đáy đi lên hơn hai lần trong năm, và câu chuyện đãi cát tìm Vàng lại lan truyền khắp chốn với VSP, KSH,... Có rất nhiều câu chuyện thần tiên được kể lại trên TTCK trong năm 2009 và cả năm 2010 sau này, và rất nhiều câu chuyện đó được viết nên bởi tự doanh CK.

Nhiều CTCK sau khi cấu trúc được các khoản đầu tư thảm hại trước đó một phần bằng cách cắt lỗ, còn phần nhiều là chuyển sang gồng dài hạn, chấp nhận đầu tư chờ cơ hội TT phục hồi, đã bắt nhịp được đà phục hồi của TT.

Rút kinh nghiệm lỗ lã đợt đầu, cùng với sự trưởng thành của các chuyên viên tự doanh, các CTCK đã biết hướng tự doanh vào lướt sóng, lợi dụng sự nâng đỡ thị trường từ SCIC hay các quỹ lớn để vừa đu vừa đẩy cổ phiếu, tạo ra các cơn sóng không chỉ ở trên TT mà ở từng cổ phiếu. Nhờ đó nhiều công ty từ lỗ lớn thành lãi lớn, xử lý được nhiều khoản đầu tư có vấn đề. Một số công ty biết dừng đúng lúc để tập trung vào các mảng dịch vụ ít rủi ro mà bền vững, hoặc hoàn chỉnh các quy trình đầu tư, quản lý rủi ro để kìm cương đội tự doanh, nhưng cũng có không ít các CTCK tiếp tục lao vào con đường tự doanh đầy rủi ro hoặc để bù đắp số lỗ trước đây hoặc vẫn còn hi vọng tự doanh chiến thắng thị trường.

[Nguyen Quan]

Môi giới ở ngành nào thì cũng ăn huê hống là chính và môi giới CK cũng vậy. Lương cơ bản của một môi giới khó mà đủ sống. Để tồn tại và phát triển với nghề, các môi giới cần tạo ra doanh thu cho CTCK và từ đó hưởng một phần phí giao dịch CK như là thu nhập chính.

Ở thời đỉnh cao lúc TTCK giao dịch dăm ba nghìn tỷ mỗi ngày thì thu nhập của môi giới không phải là ít. Những môi giới hàng đầu thị trường có thể thu nhập hàng trăm triệu đồng/tháng từ phí. Không những thế, các môi giới còn có được nguồn thu từ việc tư vấn khách hàng, ủy thác đầu tư và chia sẻ lợi nhuận, và thậm chí từ các đội lái.

Nhưng khi thị trường đi xuống, các khoản thu nhập bất thường kia biến mất và hơn nữa có thể thay bằng nợ nần thì từng khoản phí thu nhập dù nhỏ cũng trở nên quý giá. Thêm vào đó nhiều công ty có chính sách về hạn mức doanh thu khá cao khiến cho các môi giới phải vất vả để duy trì doanh thu mà tồn tại.

Cách phát triển doanh thu tốt nhất là phát triển khách hàng. Khốn nối mật ít ruồi nhiều, TTCK bé nhỏ của Việt Nam phải gồng mình để nuôi hàng trăm CTCK nên việc phát triển khách hàng mới liên tục là Nhiệm vụ bất khả thi, đặc biệt là khi thị trường đang đà suy giảm. Nhiều môi giới nghiêm túc thường chấp nhận khuyên khách hàng ngừng giao dịch để bảo toàn vốn nhưng áp lực doanh số khiến không ít môi giới khuyến khích khách hàng lướt sóng ngay cả khi thị trường suy giảm, khiến cho tài khoản của khách hàng hao hụt lần mòn. Chiêu này gọi là trăn ăn đuôi.

Giành giật khách hàng là chiêu thứ hai mà môi giới thường dùng. Các khách hàng VIP, nhóm khách hàng tạo ra doanh thu môi giới chính của các CTCK, thường được săn đón đặc biệt. Các môi giới có thể săn khách hàng của các CTCK khác và đôi lúc cũng chả ngại ngần gì săn khách hàng của chính môi giới trong công ty. Chiêu này gọi là ăn thịt đồng loại.

[Nguyen Quan]

Không được hướng dẫn bởi một quy trình đầu tư và quản trị rủi ro tốt, chưa có kinh nghiệm xử lý trong khủng hoảng vì TTCK Việt Nam mới bắt đầu không lâu, các đội tự doanh của các CTCK hành xử thường đơn giản: tăng mua thêm để bình quân giá. Thoạt đầu cũng với các quỹ và NDT còn dồi dào tiền mặt, cách ứng xử này của các tự doanh giúp cho TTCK rơi chậm lại, tạo sóng nhỏ dập dềnh ở đỉnh. Thậm chí còn có thể tạo ra một vài hiện tượng xuất thần như tứ đại thiên thần: BMC, LBM, HAX, TCT, tăng giá siêu khủng ngay cả khi TT trong downtrend.

Tuy nhiên, đợt suy giảm 2007 - 2008 không phải tầm thường, nó không phải là một sự điều chỉnh trong xu thế tăng, mà là đảo chiều đi xuống bền vững. Kinh tế thế giới đi vào khủng hoảng, các bất cập trong chính sách phát triển Việt Nam đã đến lúc không thể che giấu được trong khi lượng cung cổ phiếu vượt nhanh so với tiền đổ vào.

TT rơi chầm chầm rồi tăng tốc mạnh về sau và đa phân các đội tự doanh chết kẹp. Hầu hết các CTCK lỗ nặng năm 2008 với những khoản đầu tư (đầu cơ mới chính xác) thảm hại, không những chỉ mất giá mà còn cả mất thanh khoản, bán chẳng ai mua. Đặc biệt, những giao dịch OTC trở thành gánh nặng trên bảng cân đối kế toán.

Những anh hùng tự doanh từng một thời được tôn vinh, làm mưa làm gió năm 2006 - 2007 bây giờ đối mặt với nợ nần và thất nghiệp. Nhiều CTCK cạn kiệt tiền mặt do không quản trị tốt tài chính và rủi ro, đành giảm hoạt động và sa thải nhân viên.

Những ngôi sao sáng chói nhất trên TTCK, cổ phiếu ngân hàng và chứng khoán, lại trở thành tội đồ kéo VNI xuống vực thẳm. Những mã CP như BVS, SSI với thị giá cao ngất đến vài trăm nghìn đồng/cp rớt giá thảm hại mà trong đó có một phần lỗi lớn của tự doanh.

Thế nên mới có câu chuyện là một CTCK thành lập muộn, không kịp tham gia kinh doanh, bị cổ đông mắng như té nước lại trở thành anh hùng, bảo toàn được vốn khi TTCK suy giảm.

[Nguyen Quan]

Sherlock Holmes là một thám tử lừng danh và người có thể đối đầu với ông chính là Giáo Sư Moriatti, một đầu óc tội phạm thiên tài. Sherlock Holmes đã nói: Khi một thiên tài phạm tội thì mức độ tàn nhẫn và hoàn hảo của tội ác sẽ ở đỉnh cao. Làm hàng có thể chưa đến mức gọi là tội ác, nhưng tuyệt chiêu đổ vỏ này cũng khiến cho biết bao NDT điêu đứng, đặc biệt là khi bị chính môi giới mình tin cậy đổ lên đầu mình.

Một môi giới có đủ kỹ năng và kinh nghiệm, có cơ sở khách hàng lớn, nếu tham gia vào công nghệ xả hàng, làm giá thì cứ gọi là đỉnh của đỉnh.

Công nghệ làm hàng trong giới chứng Viêt Nam có rất nhiều chiêu, cũ mới đầy đủ mà muốn biên soạn hết e thành sách giáo khoa chứng khoán, mà em lại không có ý định đi dạy vì chưa đủ tầm. Phần này bàn về môi giới là chính, nên xin khất các bác ở phần sau khi đào sâu về chuyện đội lái.

Môi giới có thể mua trước và xả hàng vào khách hàng vào sau, hoặc người đu theo khách hàng F1 của mình.

Môi giới có thể bắt tay cùng đội lái tạo ra khan hiếm giả tạo (tiết cung và đẩy trần CP) liên tục, sau đó rỉ tai khách hàng rằng là thì sẽ ... về thông tin khủng và rồi tư vấn mua khi điều chỉnh. Rất nghiêm túc nhé, em chỉ bảo khách hàng là mua khi điều chỉnh và cắt lỗ kịp thời Khổ nổi đa phần khách hàng không quen cắt lỗ và nhiều lần khách hàng muốn cắt lỗ cũng không được thanh khoản có đâu

Cao chiêu hơn, đối với các cổ phiếu OTC mới thành lập vài năm, cùng với đội lái và doanh nghiệp, họ có thể phát hành khủng khiếp trước khi lên sàn để đưa giá thành sản xuất cổ phiếu xuống rất thấp, thậm chí thấp hơn rất nhiều so với mệnh giá. Báo cáo thì cực đẹp, cực văn minh lịch sự. Sau đó khi lên sàn, giao cho môi giới tìm cách bán cổ phiếu số lượng lớn với giá cực rẻ. Kết hợp với phân tích và các chiêu đè, đẩy giá, môi giới có thể khuyến nghị khách hàng mua ở những mức giá nhìn rất hấp dẫn với chỉ số như mơ, nhưng trên thực tế thì giúp cho DN và đội lái chốt lãi CP.