Ngày 3/9, VAFI gửi công văn tới Bộ Tài chính, NHNN, VP Chính phủ, UBCK về việc xác định nguyên nhân và bài học kinh nghiệm cần đúc kết từ cuộc khủng hoảng TTCK vừa qua.





Nguyên nhân sâu xa là luớt sóng bằng vốn đi vay ?


Theo VAFI (Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính), phong trào đi vay của các NĐT đã nhanh chóng tạo cầu ảo cực lớn, những giao dịch mua bán chứng khoán cực kỳ ngắn hạn bằng vốn đi vay. Luớt sóng bằng vốn đi vay cực kỳ nguy hiểm so với vốn tự có.


Hậu quả của phong trào đi vay là làm cho TTCK “mất hết khả năng đề kháng“ và khi có biến động vĩ mô hay một tác nhân nào đó thì sẽ hình thành liên tiếp những đợt bán tháo cổ phiếu. Thị trường đi xuống, giá trị cổ phiếu giảm về dưới giá trị sổ sách sẽ lại tiếp tục tạo những nguồn cung cổ phiếu rẻ mạt.


Theo VAFI, chỉ thị 03 của NHNN ra đời là một chủ trương đúng nhưng không được sự ủng hộ của nhiều CTCK và NHTM. Một số tổ chức tài chính đã lách chỉ thị 03 dưới các hình thức như gia tăng việc cho vay bất động sản để nhằm tăng tín dụng cho vay chứng khoán ; chuyển các khoản nợ cho vay từ nhà đầu tư với NHTM về các CTCK con. Giữa CTCK con với Ngân hàng mẹ thực hiện các hợp đồng repo cổ phiếu nhằm lách chỉ thị 03.

Thứ hai, không kiểm soát được phong trào phát hành cổ phiếu bừa bãi. Theo VAFI, nguồn cung cổ phiếu ra thị trường nhiều, lại không có chất lượng đã làm cho thị trường chẳng những bị bội thực mà còn làm cho nhà đầu tư bị mất niềm tin. Nếu có cơ chế kiểm soát tốt thì sẽ loại bỏ được 1/2 nguồn cung cổ phiếu kém chất lượng để đảm bảo những đợt phát hành ra công chúng là có chất lượng.

Thứ ba, cấp phép quá nhiều công ty chứng khoán thành lập mới mà rất nhiều giấy phép không nói lên được chất luợng của các tổ chức mới ra đời.
Ngoài ra, VAFI phản ánh tình trạng có nhiều loại giấy phép không có trong Luật nhưng trên thực tế vẫn phải có thì doanh nghiệp mới được phép làm. Trong khi đó, vẫn có những nguồn cung kém chất luợng mà UBCKNN không thể kiểm soát được dù việc thẩm định hồ sơ để cấp phép từ 3- 6 tháng.


5 giải pháp cho thị trường phát triển bền vững


Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) đưa ra đề nghị có thể lấy mốc 30/12/2008, dư nợ cho vay ĐTCK chỉ chiếm 10%/VĐL của một ngân hàng và tới thời điểm 30/9/2009 kết thúc dư nợ.

Tuy nhiên VAFI đề nghị một số dịch vụ lành mạnh cho sự phát triển của thị trường cũng như tạo thuận lợi cho nhà đầu tư thì cần được giữ nguyên như
cho phép cầm cố sổ tiết kiệm để vay tiền đầu tư chứng khoán; dịch vụ ứng trước tiền bán chứng khoán; cho phép nhà đầu tư nước ngoài thực hiện mua xong cổ phiếu mới chuyển đổi sang tiền VND, trên cơ sở số dư ngoại tệ.
Thứ hai, UBCKNN chỉ đạo kiên quyết việc thực hiện tách bạch tài khoản của nhà đầu tư ra khỏi tài khoản của công ty chứng khoán với mốc thời gian là 1/10/2008 như đã công bố.


Thứ ba, UBCKNN đề xuất với Chính phủ qui định về bắt buộc bảo lãnh phát hành ra công chúng trong mọi trường hợp nhằm đảm bảo nguồn cung cổ phiếu hợp lý và có chất lượng cho TTCK


Thứ tư, UBCKNN phải tiến hành đánh giá lại hệ thống giấy phép hiện nay theo hướng: cắt bỏ 70% lượng giấy phép thừa; kiên quyết thực hiện phân cấp quản lý cho các TTGD, Sở GDCK; tập trung 80%nhân lực và quỹ thời gian của CBCNV thuộc UBCK NN vào công tác giám sát thị trường và hoạch định chính sách.


Thứ năm, nhanh chóng tiến hành việc cổ phần hoá các TTGDK theo hướng sát nhập, lựa chọn sở GDCK nước ngoài cộng với các nhà đầu tư tài chính. Tránh sự can thiệp hành chính hàng ngày vào công việc của các Sở GDCK.


Ông Nguyễn Hoàng Hải, tổng thư ký VAFI cho biết, những đề xuất trên được đưa ra nhân dịp UBCKNN đang soạn thảo "Đề án phát triển TTCK một cách bền vững".


BL:[Y]Vũ Minh