[table] Trò chơi trách móc bắt đầu tại Diễn đàn Davos
00:05' 30/01/2009 (GMT+7)

Cuộc
hội ngộ hàng năm của các chính trị gia và lãnh đạo kinh doanh tại Diễn
đàn Kinh tế thế giới ở Davos thường là thời điểm để kỷ niệm chiến thắng
của chủ nghĩa tư bản toàn cầu và là nơi để các nước đứng ngoài đươc
phép gia nhập. Tuy nhiên, lần này mọi thứ lại rất khác biệt.



[table]





Chủ đề của Diễn đàn Kinh tế thế giới 2009 là Định hình thế giới sau khủng hoảng (Reuters)
[/table]Uy
tín của các ngân hàng đang xuống thấp. Tại phiên khai mạc, Thủ tướng
Nga và Thủ tướng Trung Quốc đã đổ lỗi cho Mỹ về cuộc khủng hoảng kinh
tế toàn cầu và kêu gọi cải cách mạnh mẽ hệ thống tài chính thế giới.


Liệu cuộc khủng hoảng tài chính đang
ngày càng trầm trọng này sẽ khiến các lãnh đạo chính trị buộc tội hay
hợp tác với nhau, bất chấp những hy vọng tại hội nghị của nhóm G20 vào
mùa thu năm ngoái?


Khẩu chiến giữa Trung Quốc và Mỹ về
khủng hoảng kinh tế toàn cầu đã bắt đầu hồi tuần trước, với việc tân Bộ
trưởng Tài chính Mỹ là Tim Geithner chỉ trích Trung Quốc "thao túng
tiền tệ" và hành động đó đã dẫn tới thâm hụt thương mại lớn của Mỹ với
Trung Quốc.


Trong bài diễn văn đầu tiên ở Davos,
Thủ tướng Ôn Gia Bảo của Trung Quốc đã phản công, đổ lỗi cho nhà chức
trách Mỹ về cuộc khủng hoảng hiện nay. Trong số các nguyên nhân khủng
hoảng, ông viện dẫn "các chính sách kinh tế vĩ mô không phù hợp của một
số nền kinh tế và mô hình phát triển không bền vững của các nền kinh tế
đó" - rõ ràng ám chỉ tỷ lệ tiết kiệm thấp và tiêu dùng cao của kinh tế
Mỹ - và "thất bại của cơ chế giám sát và quản lý tài chính".


Ông Ôn Gia Bảo cũng đổ lỗi cho các
ngân hàng về "việc mù quáng chạy theo lợi nhuận" và "quản lý lỏng lẻo".
Những thiếu sót đó đã khiến kinh tế thế giới "rơi vào tình trạng khó
khăn nhất kể từ cuộc Đại suy thoái".


Góp thêm vào những lời chỉ trích trên
là Thủ Tướng Nga Putin, người nói rằng "quản lý chất lượng kém" đã "dẫn
tới sự sụp đổ của hệ thống tài chính hiện nay". Ông Putin cũng chỉ
trích sự phụ thuộc của thế giới vào đồng đôla Mỹ. "Sự phụ thuộc quá mức
vào đồng tiền dự trữ duy nhất này là rất nguy hiểm đối với kinh tế thế
giới", ông nói.


Dù sự chỉ trích có là gì đi nữa thì
các nỗ lực cải cách kinh tế toàn cầu sẽ vẫn phụ thuộc vào các hành động
ở Mỹ - nền kinh tế lớn nhất thế giới. Mỹ chấp nhận một số lời chỉ trích
về thất bại quản lý song cải cách kinh tế quốc tế không phải là ưu tiên
hiện nay của Mỹ.


Các nhà hoạch định chính sách Mỹ, kể
cả Bộ trưởng Tài chính Geithner, đã không tham dự Diễn đàn Davos để tập
trung vào việc thuyết phục Quốc hội Mỹ thông qua kế hoạch kích thích
kinh tế trị giá 825 tỷ USD. Họ cũng đang xem xét các kế hoạch mới nhằm
hỗ trợ hệ thống tài chính Mỹ vẫn rất yếu và cải cách hệ thống quản lý
ngân hàng.


Có lẽ phải tới tháng 4, khi Tổng
thống Mỹ Obama tham dự Hội nghị thượng đỉnh kinh tế toàn cầu G20 tại
Anh, các kế hoạch cải cách kinh tế quốc tế của Mỹ mới được tiết lộ. Và
do Mỹ vẫn giữ quyền phủ quyết tại các tổ chức quốc tế then chốt như Quỹ
tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng thế giới (WB), sẽ không thể có những
thay đổi lớn nếu không có sự ủng hộ của Mỹ.


Trong khi đó, Nga và Trung Quốc hầu
như không có lựa chọn nào khác ngoài việc ủng hộ kế hoạch cứu trợ nền
kinh tế Mỹ bằng việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ. Hai nền kinh tế này đã
bị ảnh hưởng nhiều hơn mong đợi ban đầu và đang tập trung vào việc bình
ổn các nền kinh tế của họ.


Hy vọng trước kia rằng tăng trưởng
mạnh tại các nước này sẽ tiếp tục và góp phần kéo thế giới thoát khỏi
suy thoái đã đổ sập. Nga vay nhiều ngoại hối để tài trợ cho sự tăng
trưởng nhờ vào dầu mỏ. Với đồng tiền quốc gia giảm giá mạnh, cuộc khủng
hoảng này "đã ảnh hưởng tới chúng tôi theo cách nghiêm trọng nhất", ông
Putin thừa nhận.


Trung Quốc, với tỷ lệ tăng trưởng
giảm một nửa do khủng hoảng, đang đối mặt với "những thách thức nghiêm
trọng, trong đó có sự sụt giảm nhu cầu từ bên ngoài, khả năng sản xuất
dư thừa ở một số ngành, điều kiện kinh doanh khó khăn đối với các doanh
nghiệp, thất nghiệp tăng tại các khu đô thị", Thủ tướng Trung Quốc nói.


Trung Quốc đã đưa ra kế hoạch kích
thích kinh tế trị giá 600 tỷ USD để thúc đẩy nhu cầu trong nước và ngăn
chặn bất ổn xã hội cũng như chính trị. Theo họ, chương trình này là một
đóng góp quan trọng đối với sự ổn định tài chính toàn cầu.


Lãnh đạo Nga và Trung Quốc đã bác bỏ
việc quay trở lại chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch. Ông Putin cũng cảnh báo về
việc nhà nước can thiệp quá mức vào đời sống kinh tế.


Trong khi thế giới chờ đợi lãnh đạo
toàn cầu huy động sự ủng hộ đối với cải cách toàn cầu thì vòng đàm phán
Doha vẫn sa lầy và quan điểm của chính quyền Obama về việc tái khởi
động các cuộc đàm phán này vẫn chưa rõ ràng.


Các cuộc cải cách khiêm tốn nhằm trao
cho các quốc gia mới nổi một vai trò lớn hơn trong IMF và WB đã được
thực hiện song các kế hoạch tham vọng hơn đã bị EU phong tỏa.


Các nước đang phát triển lo ngại rằng
họ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và
viện trợ của phương Tây sẽ bị cắt giảm trong thời kỳ suy thoái này.


Cuộc khủng hoảng đã dịch chuyển cán
cân sức mạnh trong nền kinh tế thế giới, làm Mỹ suy yếu. Tuy nhiên, vẫn
chưa rõ nếu không có sự tham gia tích cực của Mỹ, liệu có thể đạt được
bất kỳ thỏa thuận nào về tái cơ cấu cách điều hành nền kinh tế thế giới
hay không.


Trong khi đó, căng thẳng giữa các
khối trên thế giới, giữa nước giàu và nước nghèo có thể dữ dội hơn. Ông
Putin đã cảnh báo không có sự lãnh đạo toàn cầu, "khủng hoảng kinh tế
có thể làm cho các xu hướng tiêu cực đang hiện diện trong chính trị
toàn cầu mạnh lên".

[*]
Minh Sơn (theo BBC)[/list][/table]