[Trading life] 48 giờ làm việc của 1 trader tập sự trên phố Wall

[tradingpro8x]

Để có bằng chứng xác thực CP có bị thao túng, có “đội lái” hay không là rất khó. Chỉ cơ quan quản lý giám sát thị trường mới có thể xác định điều này.

Có những dấu hiệu nhận biết

Để có bằng chứng xác thực CP có bị thao túng, có “đội lái” hay không là rất khó. Chỉ cơ quan quản lý giám sát thị trường mới có thể xác định điều này. Còn với NĐT, điều họ quan tâm chỉ là việc kiếm lời và bảo vệ túi tiền của mình. Vì vậy các NĐT không thể khẳng định mà chỉ nên nhận biết CP có thể có “đội lái” qua những dấu hiệu ở 2 yếu tố phân tích cơ bản (mà cũng không hẳn vì giao dịch thì nó lại liên quan đến phân tích kỹ thuật): Thông tin DN và diễn biến giao dịch của CP.

Về phía DN, NĐT cần tìm hiểu xem DNNN CPH hay DN tư nhân? Nếu là DNNN CPH thì đã được tiến hành lâu chưa? Thông thường DNNN CPH đã lâu và lượng CP trôi nổi ngoài thị trường nhiều sẽ không phải là lựa chọn của “đội lái” vì khó kiểm soát CP.

Ngoài ra cần để ý tới DN tư vấn niêm yết. Xem lại giao dịch những CP Cty đó đã tư vấn có dấu hiệu bị thao túng khi niêm yết không? Nếu có thì cần theo dõi bởi đó cũng có thể là cơ hội nếu biết tận dụng. Kinh nghiệm cho thấy những tổ chức nhỏ thường ít trở thành “lái tàu” sau khi tư vấn niêm yết CP do nguồn lực hạn chế.

NĐT cũng cần để ý tới sự chính xác của thông tin do lãnh đạo DN đưa ra, ví dụ như DN tiền mặt ít nhưng thông báo mua vào CP, hay kết quả kinh doanh bình thường nhưng đưa ra chiến lược, mục tiêu kinh doanh hoàng tráng. Nếu người chủ DN không biết giữ uy tín của mình thì họ cũng sẽ sẵn sàng nói dối vì lợi ích cá nhân thay vì lợi ích DN và cổ đông. “Đặc biệt trong giai đoạn khó khăn mà những DN thể hiện ra vẻ có tiềm lực, đẩy mạnh quảng bá hình ảnh một cách thường xuyên hơn thì NĐT càng phải cẩn thận”- anh H nhấn mạnh.

Tiếp đến, NĐT cần theo dõi giao dịch CP. Những dấu hiệu này không thể che giấu. Trước tiên là khối lượng giao dịch của CP. Nếu số lượng CP lưu hành là 10 triệu CP mà mỗi phiên giao dịch thường xuyên ở mức 500.000 đến 1 triệu CP là dấu hiệu cần chú ý.

Có nhiều lý do để “đội lái” phải giao dịch thường xuyên, khối lượng lớn mặc dù mất phí. Có thể “đội lái” DN muốn CP lọt vào danh sách cho vay ký quỹ của các CTCK hay đơn giản là tạo lòng tin cho NĐT về thanh khoản của CP.

“Đã có trường hợp CP năm trước giao dịch lèo tèo chỉ 30.000 CP/phiên, sang đến năm sau bất ngờ tăng vọt lên 70.000-80.000 CP/phiên, liên tục đều đặn. Đấy gần như chắc chắn co “đội lái” tham gia. Tuy nhiên, những CP như vậy là “đội lái” làm giá khá phô”- anh H ví dụ.

Theo anh H, thường nếu chỉ có NĐT bình thường thì các bước giá khá thưa, nếu có sự thao túng thì gần giá giao dịch bình thường xuất hiện mức giá mà khối lượng đặt mua, bán tăng vọt, gấp 5-10 lần. Các CP có biến động mạnh, bất ngờ như tăng trần liên tiếp, khối lượng tăng mạnh thậm chí lọt vào top khối lượng giao dịch với thị trường bình thường. Đây có thể là chiêu PR của “đội lái” nhằm thu hút sự quan tâm của giới đầu tư tới CP trong bối cảnh thị trường ảm đạm.

Lựa “tàu” để nhảy

Biết TTCK như vậy, có nhiều cạm bẫy nhưng cũng có cơ hội. Để tìm được cơ hội đầu tư tốt, thậm chí là những CP có lái, NĐT cần tỉnh táo và khôn ngoan trong từng giao dịch.

“Lái tàu” cũng có nhiều dạng. Có dạng “lái tàu” chỉ trung thành với một vài CP, đều đặn hàng năm giao dịch CP đó, tạo sóng, giữ giá CP và kiếm lời. Loại thứ 2 là “lái tàu” một lần rồi thôi. Thường là tìm 1 CP bình thường, DN ít tên tuổi, vị thế trong ngành không có, chịu tác động mạnh từ biến động kinh tế vĩ mô. Với “tàu” kém như vậy, “đội lái” chỉ tạo sóng 1-2 lần rồi thôi và một đi không trở lại.

Vì vậy NĐT nên tìm những CP có “lái tàu” thâm niên, chọn thời điểm thích hợp để mua CP. Thường những CP tốt, vị thế ngành vững chắc, DN có thị trường ổn định, ảnh hưởng biến động vĩ mô tới ngành nghề kinh doanh ít hơn ngành khác. Ví dụ những CP thuộc ngành thiết yếu như dịch vụ ăn uống, tiêu dùng, sữa, than, điện; có thể có “lái tàu” nhưng ít rủi ro hơn rất nhiều mà vẫn có cơ hội cho NĐT kiếm lời.

Một kinh nghiệm của anh H là tìm CP được đồng thời nhiều CTCK, tổ chức tư vấn khuyến nghị. Có thể một vài Cty khuyến nghị theo đơn đặt hàng của “đội lái” nhưng nếu được nhiều bên đề xuất thì chắc chắn CP đó có “phẩm chất” nhất định. Còn những CP của DN kinh doanh thua lỗ mà có “đội lái” đánh lên thì tuyệt đối không nên mua vì rủi ro mất vốn rất lớn.