BENGHAZI, Libya (AP) - Chiến hạm Mỹ bắn vào Libya hơn 100 phi đạn trong khi chiến đấu cơ Pháp tấn công vào lực lượng quân chính phủ của Tổng Thống Moammar Gadhafi hôm Thứ Bảy, mở màn cho nỗ lực quân sự quốc tế rộng lớn nhất kể từ cuộc chiến Iraq, nhằm bảo vệ cho cuộc nổi dậy đang trên đà yếu thế.



Một hỏa tiễn Tomahawk được bắn ra từ chiến hạm USS Barry, trong hình do Hải quân Hoa Kỳ cung cấp, là một trong hơn 110 hỏa tiễn được Mỹ và Anh bắn vào các căn cứ phòng không của Libya trong chiến dịch “Odyssey Dawn” rạng sáng 19 tháng 3. (Hình: U.S. Navy/Jonathan Sunderman)

Nhà lãnh đạo Libya phản ứng và thề sẽ bảo vệ đất nước chống điều ông gọi là “cuộc thập tự chinh xâm lược” và cảnh báo sự tham gia của lực lượng quốc tế sẽ gây nguy hiểm cho vùng Ðịa Trung Hải và Bắc Phi và gây chết chóc cho sinh mạng thường dân.
Quân đội Mỹ cho biết 20 mục tiêu phòng không nằm gần bờ biển Ðịa Trung Hải đã bị đánh trúng, phần lớn nằm bên nửa phía Tây của Libya, nơi quân của Gadhafi đang cố thủ. Pháp nói họ nhắm vào mặt phía Ðông nơi quân nổi dậy đang kiểm soát.
Cuộc không kích nhằm để thi hành lệnh cấm bay do LHQ đưa ra.
Tổng Thống Barack Obama phát biểu từ Brazil, nơi ông đang khởi đầu cuộc viếng thăm Châu Mỹ Latin kéo dài 5 ngày: “Chúng ta không thể đưa mắt nhìn khi một bạo chúa bảo với người dân rằng họ sẽ bị trừng phạt không chút nương tay.”
Ðồng thời lại có hàng ngàn người ủng hộ chế độ, tụ tập về căn cứ quân sự Bab al-Aziziya ở Tripoli, nơi Gadhafi đang trú ngụ, để ngăn ngừa một cuộc pháo kích.
Trong cuộc họp báo ở Tripoli, phát ngôn viên chính phủ đọc bức thư Gadhafi gửi cho Tổng Thống Pháp Sarkozy, Thủ Tướng Anh David Cameron, và Tổng Thư Ký LHQ Ban Ki-Moon, có đoạn nói: “Libya không phải của các ông mà là của nhân dân Libya.
Nghị quyết của Hội Ðồng Bảo An không có giá trị.”
Trong bức thư gửi cho Tổng Thống Obama lời lẽ có phần nào ôn tồn hơn: “Nếu ông thấy bọn họ đem quân tấn công vào các thành phố ở Hoa Kỳ, hãy nói cho tôi biết ông sẽ làm gì.”
Giới chức chính phủ Libya, Mohammed al-Zwei loan báo có nhiều thường dân bị thương khi nhiều địa điểm quân sự lẫn dân sự bị tấn công ở thủ đô Tripoli, cũng như ở thành phố Misrata lân cận.
Ông al-Wei nói: “Hành động tấn công man rợ chống lại nhân dân Libya xảy đến ngay sau khi chúng tôi tuyên bố ngưng bắn, thôi không đánh vào quân nổi loạn, vốn thuộc phe al-Qaida ở vùng Hồi Giáo Maghreb.”
Hiện nay, báo chí chưa kiểm chứng được một cách độc lập rằng các cuộc không kích đã đánh trúng chỗ nào.
Tổng Thống Gadhafi, trong một cuộc phỏng vấn bằng điện thoại với đài truyền hình Libya, gọi cuộc không kích này “chỉ là một cuộc thập tự chinh xâm lược của thực dân, rất có thể sẽ lẫn đến một cuộc chiến tranh thập tự chinh mới, rộng lớn hơn.”
Ông nói Hội Ðồng Bảo An LHQ và cộng đồng quốc tế có trách nhiệm phải “ngăn chặn ngay lập tức cuộc xâm lược trắng trợn và bất công này vào một đất nước có chủ quyền.”


Một phi công Pháp chuẩn bị lên máy bay Mirage 2000 tại căn cứ Dijon, trung tâm nước Pháp hôm Thứ Bảy, trong bức hình do quân đội Pháp cung cấp. Tấm bảng dưới chân thang mang hàng chữ: “Nguy hiểm, có đạn.” (Hình: AP Photo/Anthony Jeuland; SIRPA AIR)
Cuộc tấn công diễn ra vài giờ sau một phiên họp thượng đỉnh khẩn cấp, được triệu tập ở Paris, trong đó 22 lãnh tụ quốc gia cùng giới chức hàng đầu, trong đó có Tổng Thư Ký Liên Minh Ả Rập Amr Moussa. Tổng Thống Pháp Nicolas Sarkozy nói, tất cả đồng ý phải làm mọi cách cần thiết để buộc cho Gadhafi phải tôn trọng nghị quyết do LHQ đưa ra hôm Thứ Năm: Thực hiện lệnh cấm bay và đòi hỏi một cuộc ngưng bắn.
Trước đó, Tổng Thống Obama có nói: “Người dân Libya phải được bảo vệ, và do thiếu sót sự chấm dứt bạo hành chống lại người dân, liên minh của chúng ta đã sẵn sàng để hành động, và phải hành động cấp thời.”
Phó Ðô Ðốc William E. Gortney, chủ tịch ban tham mưu hỗn hợp Ngũ Giác Ðài cho báo chí ở Washington biết, chiến hạm và tàu ngầm Anh-Mỹ vừa tung ra màn đầu của chiến dịch, bằng sự tấn công phi đạn vào các cơ sở phòng không, để khai quang cho việc thi hành lệnh cấm bay trên vùng trời Libya.
Phó Ðô Ðốc Gortney nói sứ mệnh này gồm hai mục tiêu: Ngăn ngừa Libya mở thêm các cuộc tấn công đánh vào quân nổi dậy lẫn thường dân, và làm suy yếu khả năng quân sự của Libya không còn có thể thách thức lại lệnh cấm bay.
Chừng 20 chiến đấu cơ Pháp tiến hành nhiều cuộc không tập từ sáng sớm Thứ Bảy, và trước đó một chiếc đã khai hỏa đầu tiên vào các quân xa của Libya.
Phát ngôn viên quân đội Thierry Burkhard cho biết tất cả máy bay đều trở về căn cứ an toàn, và phủ nhận nguồn tin của truyền hình Libya rằng một chiếc đã bị trúng đạn.
Ðài truyền hình chính phủ Libya cho thấy những người ủng hộ ông Gadhafi tụ tập về phi trường quốc tế và căn cứ quân sự ở Tripoli, kể cả phi trường Sirte, nơi quê nhà của Gadhfi, biểu tỏ sự thách thức đối với cuộc không tập. Qua một thư ngỏ, ông Gadhafi tuyên bố: “Các người sẽ hối tiếc vì dám xía vào đất nước của chúng tôi.”
Ở Paris, Ngoại Trưởng Hillary Clinton nói chính quyền Gadhafi đã hoàn toàn mất tính chính đáng của mình và đã nói dối về việc ngưng bắn.
Phiên họp khẩn ở Paris có sự hiện diện của Tổng Thư Ký LHQ Ban Ki-Moon, cùng ngoại trưởng các nước Jordan, Morocco và United Arab Emirates