Hợp đồng quyền chọn là gì?
Hợp đồng quyền chọn là một công cụ phái sinh tài chính cho phép người nắm giữ nó có QUYỀN (nhưng không có NGHĨA VỤ) được bán hoặc mua một hàng hóa hoặc tài sản tài chính vào một ngày trong tương lai với mức giá đã xác định trước.

Hợp đồng quyền chọn là một thỏa thuận giữa hai bên để tạo điều kiện cho một giao dịch tiềm năng liên quan đến một tài sản ở mức giá và ngày định sẵn.
Quyền chọn mua có thể được mua dưới dạng đặt cược đòn bẩy vào sự tăng giá của tài sản, trong khi quyền chọn bán được mua để thu lợi nhuận từ việc giảm giá.
Mua một quyền chọn cung cấp quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán tài sản cơ bản.
Các loại hợp đồng quyền chọn
Quyền chọn mua có thể được mua dưới dạng đặt cược đòn bẩy vào sự tăng giá của một tài sản cơ sở hoặc chỉ số, trong khi quyền chọn bán được mua để thu lợi nhuận từ việc giảm giá.

Người mua quyền chọn mua có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua số lượng cổ phiếu được quy định trong hợp đồng với giá thực tế. Mặt khác, đặt người mua có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, bán cổ phần với giá thực tế được quy định trong hợp đồng.

Người bán quyền chọn, còn được gọi là writer, có nghĩa vụ giao dịch quyền chọn của họ nếu người mua quyết định thực hiện quyền chọn mua để mua tài sản cơ sở hoặc thực hiện quyền chọn bán để bán.

Quyền chọn mua (CALL Option): Người mua quyền chọn mua dự đoán về sự tăng giá của tài sản cơ sở và sở hữu quyền bán với mức giá thực tế được quy định trong hợp đồng. Trong giao dịch quyền chọn, một vị thế được mở khi một hợp đồng hoặc các hợp đồng được mua từ người bán. Trong giao dịch, người bán được trả một khoản phí quyền chọn (Option Premium) để thực hiện nghĩa vụ tài sản cơ sở với giá thực tế.
Quyền chọn bán (PUT Option): Người mua quyền chọn bán dự đoán về sự giảm giá của tài sản cơ sở và sở hữu quyền bán với mức giá thực tế được quy định trong hợp đồng. Nếu giá tài sản cơ sở giảm xuống dưới giá thực hiện trước hoặc khi hết hạn, người mua có thể chuyển nhượng tài sản cơ sở cho người bán để mua với giá thực hiện hoặc bán hợp đồng.
Ngoài ra quyền chọn còn được phân loại theo cách thức thực hiện quyền:

Quyền chọn kiểu Mỹ, bên mua được thực hiện quyền vào bất cứ thời điểm nào trong khoảng thời gian tính cho đến khi đáo hạn.
Quyền chọn kiểu Châu Âu, bên mua chỉ có thể thực hiện quyền vào ngày đáo hạn hợp đồng.
Phân loại hợp đồng quyền chọn theo tài sản cơ sở
Quyền chọn hàng hóa
Là quyền chọn mà tài sản cơ sở là một loại hàng hóa cơ bản (nông sản, kim loại quý, kim loại công nghiệp…). Theo đó, người nắm giữ quyền chọn có quyền được mua (nếu là quyền chọn mua) hoặc bán (nếu là quyền chọn bán) một số lượng nhất định hàng hóa cơ sở với giá thỏa thuận trước vào hoặc trước một ngày cụ thể.

Quyền chọn cổ phiếu
Là quyền chọn được thiết kế với tài sản cơ sở là cổ phiếu đơn lẻ. Về mặt khái niệm, quyền chọn cổ phiếu đơn lẻ đem lại cho người nắm giữ nó quyền mua hoặc bán một cổ phiếu cụ thể với số lượng nhất định ở mức giá xác định vào tại thời điểm xác định.

Quyền chọn chỉ số cổ phiếu
Xây dựng dựa trên một chỉ số cổ phiếu. Chỉ số cổ phiếu này có thể đại diện cho toàn bộ thị trường nói chung hay cho những khu vực/ngành cụ thể trên thị trường. Nhà đầu tư có thể tiếp cận với toàn bộ thị trường hoặc với những phân mảng cụ thể của thị trường (xác định theo ngành – như công nghệ thông tin, dịch vụ tài chính, hàng tiêu dùng…; hoặc khu vực – như quy mô vốn hóa lớn, quy mô vốn hóa nhỏ) chỉ thông qua một giao dịch duy nhất thay vì đồng thời thực hiện nhiều giao dịch với các cổ phiếu đơn lẻ khác nhau.

Quyền chọn lãi suất
Đây là hợp đồng mà tài sản cơ sở lãi suất hoặc tài sản gắn liền với lãi suất. Quyền chọn trái phiếu cũng nằm trong nhóm này khi yếu tố cơ sở của hợp đồng liên quan đến lãi suất trung và dài hạn (thời hạn trên một năm).

Quyền chọn tiền tệ
Bao gồm quyền chọn đối với tài sản giao ngay và với hợp đồng tương lai tiền tệ. Nếu tài sản cơ sở tham chiếu đến tỷ giá giao ngay, bên mua của hợp đồng quyền được mua (hoặc bán) một lượng ngoại tệ nhất định (đồng tiền cơ sở ) theo tỷ giá cố định trong tương lai.

Nếu tài sản cơ sở là hợp đồng tương lai tiền tệ, người mua có quyền được giữ một vị thế nhất định đối với hợp đồng tương lai cơ sở nếu họ quyết định thực hiện quyền. Công cụ này cho phép các nhà đầu tư hay các doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro hoặc tận dụng cơ hội để kiếm lợi nhuận từ những biến động của tỷ giá trên thị trường ngoại hối.
Tìm hiểu thêm:
Quyền chọn mua và quyền chọn bán

Cách kiếm lợi nhuận từ giao dịch quyền chọn