Cổ tức là 1 phần lợi nhuận sau thuế của công ty được sử dụng để trả cho các cổ đông . Có 2 hình thức trả cổ tức phổ biến nhất là bằng tiền và bằng cổ phiếu.

1. Cổ tức bằng tiền mặt
Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, tỉ lệ trả cổ tức bằng tiền sẽ được tính trên mệnh giá 10.000 đồng/cp. Các cổ đông phải trả 5% thuế thu nhập cá nhân cho phần cổ tức nhận được.

Ví dụ, FPT trả cổ tức tiền mặt 20% nghĩa là các cổ đông sẽ được hưởng 2,000đồng/cp, trừ đi 5% thuế của 2,000 đồng, vì vậy số tiền thực nhận sẽ là 1,900 đồng/cp. Số tiền này sẽ được chuyển thông qua tài khoản chứng khoán của cổ đông.

Trả cổ tức bằng tiền mặt mang lại cảm giác chắc chắn cho NĐT khi tìm kiếm lợi nhuận trong công việc đầu tư, tránh được rủi ro về mặt thời gian khi NĐT sẽ phải chờ đợi cổ tức cổ phiếu về tài khoản để có thể giao dịch được.

Cổ tức bằng tiền mặt cũng thể hiện được sự vững mạnh về dòng tiền của doanh nghiệp, là 1 trong những sự lựa chọn an toàn của NĐT

Tuy nhiên, NĐT cũng cần thận trọng với các công ty vay nợ để trả cổ tức.tiền mặt bởi vì điều này cho thấy công ty đang gặp khó khăn về tài chính. Hoặc trong trường hợp doanh nghiệp đang trong giai đoạn phát triển nhanh thì việc trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ khiến lượng tiền mặt giảm đi đáng kể, dẫn đến thiếu hụt tiền để mở rộng sản xuất kinh doanh.

2. Cổ tức bằng cổ phiếu
Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu thường được sử dụng trong những doanh nghiệp đang trong giai đoạn tăng trưởng cao. Chính vì doanh nghiệp cần giữ lại lợi nhuận để xử lý khó khăn, mở rộng sản xuất kinh doanh hoặc đầu tư vào những dự án tiềm năng mang lại lợi nhuận bền vững và lâu dài cho cổ đông, cho nên các doanh nghiệp thường sẽ phát hành thêm cổ phiếu hoặc dùng chính cổ phiếu quỹ để trả cổ tức cho NĐT. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn rủi ro rằng nếu việc giữ lại vốn để mở rộng đầu tư nhưng không hiệu quả sẽ dẫn đến sựu sụt giảm của giá cổ phiếu

Với những mã cổ phiếu thanh khoản thấp thì việc trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ khiến giá thị trường giảm, làm đẩy mạnh thanh khoản cho thị trường. Điều này sẽ thu hút nhiều NĐT mua, dẫn đến giá cổ phiếu sẽ tăng..

Không giống như trả cổ tức tiền mặt, NĐT không phải trả thuế khi nhận cổ tức, nhưng sẽ phải chờ 2-3 tháng để cổ phiếu mới phát hành về tài khoản thì mới có thể bán ra. Cộng với việc cổ tức cổ phiếu nhận được có thể bị lẻ dẫn tới khó giao dịch.

3. Nên nhận cổ tức bằng hình thức nào ?
NĐT sẽ luôn cần cân nhắc tỉ lệ trả cổ tức của doanh nghiệp trong quá khứ cao hay thấp, kết hợp kết quả kinh doanh trong 3-5 năm qua có ổn định hay biến động và các vấn đề tổng nợ được xử lý như thế nào,… trước khi ra quyết định đầu tư . Trong thực tế, NĐT thích nhận cổ tức bằng tiền mặt hơn cổ phiếu. Tuy nhiên nếu NĐT nghiên cứu rất rõ về doạnh nghiệp, tin tưởng vào những chiến lược của ban lãnh đạo cũng như triển vọng tích cực về hoạt động kinh doanh trong tương lai thì việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu chắc chắn có lợi hơn