Sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán tăng lên nhờ có sự ra đời của sản phẩm phái sinh hợp đồng tương lai. Không chỉ làm đa dạng hóa các công cụ tài chính cho nhà đầu tư, hợp đồng tương lai còn đóng vai trò quan trọng trong việc quản trị rủi ro trên thị trường. Vậy hợp đồng tương lai là gì? Chúng được giao dịch như thế nào? Tại sao lựa chọn hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu để triển khai đầu tiên? Bài viết sau đây sẽ giới thiệu sơ lược về hợp đồng tương lai để giúp nhà đầu tư hiểu được những khái niệm cơ bản nhất từ đó có thể tự giao dịch ngay hôm nay.

1. Hợp đồng tương lai là gì?
Tại Việt Nam, sản phẩm phái sinh đầu tiên ra mắt là Hợp đồng tương lai – Thỏa thuận mua bán giữa người mua và người bán tại một thời điểm nhất định trong tương lai với giá được xác định trước. Hợp đồng tương lai thường được phân loại căn cứ vào tài sản làm cơ sở (ví dụ: hàng hóa cơ bản, tiền tệ, chỉ số cổ phiếu, trái phiếu...) cho hợp đồng. Trong giai đoạn đầu vận hành, chỉ có duy nhất một sản phẩm được đưa vào giao dịch là Hợp đồng tương lai chỉ số VN30. Các Hợp đồng tương lai được niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch Phái sinh Việt Nam (HNX) và thanh toán bù trừ qua Trung tâm Bù trừ (VSD).

Ví dụ: công ty A bán cho công ty B 50 tấn gạo giao tháng 7/2018 theo một hợp đồng với giá $5/kg. Đến tháng 7/2018, giá gạo lên $7/kg thì hoặc A sẽ phải giao cho B 50 tấn gạo với giá $5/kg hoặc A sẽ không phải giao gạo mà thanh toán cho B 2×50,000 = 100,000 USD

Xem thêm: So sánh hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng kỳ hạn


2. Tại sao lựa chọn Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu để triển khai đầu tiên?
- Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu dễ thực hiện, có tính đại diện cao và đáp ứng tốt nhu cầu đa dạng hóa và phòng ngừa rủi ro của nhà đầu tư vì vậy sản phẩm này phù hợp để triển khai ở thị trường phái sinh tập trung mới ra đời. Cụ thể, giữa nhiều chỉ số chứng khoán, VN30 được lựa chọn do chỉ số này đại diện cho 30 mã cổ phiếu được niếm yết trên sàn HOSE có giá trị vốn hóa và thanh khoản cao nhất cùng các yếu tố kỹ thuật khác.

- Việc lựa chọn sản phẩm Hợp đồng tương lai cũng hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế. Theo thống kê từ nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu luôn là sản phẩm đặt nền móng cho việc xây dựng thị trường chứng khoán phái sinh.

3. Giao dịch hợp đồng tương lai diễn ra như thế nào?
Cơ chế giao dịch hợp đồng tương lai gần như tương tự chứng khoán thông thường. Sức hấp dẫn của sản phẩm hợp đồng tương lai được thể hiện ở việc nhà đầu tư có thể mua/bán mà không cần nắm giữ tài sản cơ sở tương ứng do bản chất hợp đồng tương lai là giao dịch dựa trên kỳ vọng giá của các nhà đầu tư. Chính vì vậy, khi tin rằng thị trường sẽ giảm, nhà đầu tư hoàn toàn có thể bán khống Hợp đồng tương lai để bảo vệ danh mục trước sau đó mua lại để chốt lãi/ lỗ. Khi thực hiện phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng tương lai, sự giảm - tăng giá trị danh mục sẽ được bù đắp bởi việc tăng giảm của hợp đồng tương lai. Để tìm hiểu chi tiết về cơ chế giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư xem tại đây.

4. Ưu và nhược điểm của hợp đồng tương lai
a. Ưu điểm của hợp đồng tương lai
- Tính thanh khoản cao: Hợp đồng tương lai là loại chứng khoán phái sinh đươc chuẩn hóa có tính thanh khoản cao do được niêm yết và giao dịch tập trung trên Sở giao dịch chứng khoán. Vì người mua và người bán là tập trung nên tạo ra khả năng thanh khoản cao nhất có thể. Hơn nữa, việc định giá, khối lượng và giá trị giao dịch được công bố công khai cũng giúp thị trường minh bạch và tăng thanh khoản.

- Lợi thế đòn bẩy: Khi tham gia giao dịch Hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có khả năng thu được những khoản lợi nhuận hấp dẫn chỉ với một khoản tiền ký quỹ có giá trị nhỏ hơn nhiều so với giá trị của hợp đồng mà nhà đầu tư muốn tham gia (giá trị hợp đồng). Mức sinh lời này thường cao hơn nhiều so với mức sinh lời trên thị trường cơ sở. Xem chi tiết tại: Lợi thế đòn bẩy của chứng khoán phái sinh.

- Công cụ bảo hộ trên thị trường tài chính: Hợp đồng tương lai giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro biến động giá một cách hiệu quả. Bằng cách bán hợp đồng tương lai, nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu trên thị trường cơ sở có thể hạn chế thua lỗ trong trường hợp thị trường giảm điểm. Nhà đầu tư xem chi tiết tại bài viết: Bán khống chứng khoán phái sinh

b. Nhược điểm của hợp đồng tương lai
- Hợp đồng tương lai phù hợp với nhà đầu tư lướt sóng, dành cho nhà đầu tư có nhiều thời gian xem bảng điện và biểu đồ.

- Mức độ đòn bẩy cao tiềm ẩn rủi ro cao cho nhà đầu tư: Đòn bẩy là con dao hai lưỡi vì vậy khi dự báo về sự thay đổi của giá tài sản cơ sở trên thị trường không đúng với những gì thực sự diễn ra trên thị trường hay giá hợp đồng tương lai biến động theo chiều hướng bất lợi, thua lỗ sẽ xảy ra. Mức độ thua lỗ tính theo tỷ lệ phần trăm trên “số vốn đầu tư ban đầu” sẽ lớn hơn rất nhiều.

- Hạn chế khả năng tận dụng biến động có lợi của thị trường khi sử dụng hợp đồng tương lai để phòng ngừa rủi ro.

Xem thêm: Các ưu và nhược điểm của thị trường chứng khoán cơ sở so với thị trường chứng khoán phái sinh

5. Định giá hợp đồng tương lai
Giá của một hợp đồng tương lai được xác định dựa trên cung và cầu thực tế của giao dịch xảy ra trên thị trường đối với hợp đồng đó.

Giá trị hợp lý của hợp đồng tương lai cổ phiếu (Fair value of Index Futures) = Giá hiện tại (Spot Index) + Lãi vay (Interest) – Các khoản cổ tức (Dividend) phát sinh trong thời gian còn lại của hợp đồng.

F = Se(r-d)T

S: giá cơ sở (chỉ số VN30)

e: hằng số = 2.71

r: lãi suất vay

d: lợi suất cổ tức bình quân của chỉ số

T: thời gian nắm giữ đến đáo hạn

Xem thêm: Định giá hợp đồng tương lai

Kết luận

Khi có cái nhìn tổng quan về hợp đồng tương lai, nhà đầu tư sẽ nắm bắt được các cơ hội đầu tư trên thị trường phái sinh từ đó giúp nhà đầu tư lập được chiến lược phù hợp. Hy vọng bài viết “Tổng quan về Hợp đồng tương lai” đã giúp nhà đầu tư có thêm những thông tin hữu ích để có thể đưa ra quyết định đầu tư một cách đúng đắn.

Để bắt đầu tham gia giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể mở tài khoản phái sinh tại đây hoặc gọi tới hotline 1900 63 67 66 để được hỗ trợ tư vấn.

Nguồn: https://online.hsc.com.vn/tin-tuc/d...hieu-qua/tong-quan-ve-hop-dong-tuong-lai.html