Từ khi xuất hiện trên thị trường chứng khoán Việt Nam, ETF hiện tại đã dần trở thành khái niệm quen thuộc với nhà đầu tư và có tác động ngày càng nhiều đến diễn biến của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Quỹ ETF là gì?
Quỹ hoán đổi danh mục - ETF (Exchange Traded Fund) là quỹ đầu tư với mục đích mô phỏng tỷ suất sinh lợi của chỉ số cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa hoặc một loại tài sản nào đó. Quỹ ETF vừa mang đặc điểm của một quỹ đầu tư, vừa mang đặc điểm của một cổ phiếu khi được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán.

Từ khi ra đời ở Mỹ từ đầu những năm 1,990, hiện tại ETF đã phát triển nhanh chóng và tổng tài sản các quỹ ETF vượt xa so với mô hình các quỹ truyền thống. Tính riêng ở Mỹ, đến tháng 03/2018 đã có 1,873 quỹ ETF với tổng tài sản các quỹ lên đến hơn 3,4 ngàn tỷ USD, trong đó chủ yếu là các quỹ ETF đầu tư mô phỏng chỉ số cổ phiếu.

Với các đặc điểm như chi phí quản lý thấp, dễ dàng đầu tư, giao dịch do được niêm yết và thanh khoản được bảo đảm do có thể giao dịch sơ cấp lẫn thứ cấp, ETF trở thành lựa chọn hàng đầu cho nhà đầu tư muốn đầu tư thụ động và đánh cược vào xu hướng của thị trường hay chỉ số mà mình muốn đầu tư.

Xem chi tiết: Xu hướng các quỹ ETF trên thế giới

ETF trên TTCK Việt Nam – khởi đầu với quỹ ngoại
Các quỹ ETF thực tế đã xuất hiện tại Việt Nam từ giai đoạn 2008-2009, tuy nhiên do tổng tài sản các quỹ này trong giai đoạn đầu khá nhỏ, do đó ít được quan tâm theo dõi. Trong các quỹ ngoại, FTSE Việt Nam ETF là quỹ thành lập đầu tiên vào năm 2008 với quy mô ban đầu khoảng 5 triệu USD. Tiếp sau đó, quỹ Vaneck Việt Nam ETF (VNM) được thành lập vào tháng 08/2009. Quỹ iShare MSCI Frontier 100 cũng tham gia vào thị trường Việt Nam từ 2012, tuy dành tỷ trọng tương đối nhỏ trong quỹ các cổ phiếu ở Việt Nam.

Giai đoạn 2011-2014 là giai đoạn tăng trưởng tổng tài sản tốt nhất của các quỹ ETF ngoại khi có thời điểm tổng tài sản của FTSE Việt Nam lên tới hơn 430 triệu USD và Vaneck là hơn 500 triệu USD với lượng tiền mới được chảy mạnh vào các quỹ. Giai đoạn này thanh khoản và quy mô của thị trường Việt Nam còn khá thấp nếu so với thời điểm hiên tại, do đó mỗi đợt giao dịch cơ cấu của các quỹ này đều ảnh hưởng rất lớn đến thị trường và tạo nên những phiên giao dịch nhiều cảm xúc cho nhà đầu tư.

Hiện tại, với sự gia tăng trong thanh khoản và quy mô thị trường, sức ảnh hưởng của các quỹ ETF ngoại là không rõ ràng như trước, tuy nhiên vẫn là một thành phần quan trọng cuả thị trường và thị trường lưu tâm mỗi đợt đến kỳ tái cơ cấu danh mục. Tính đến thời điểm giữa tháng 05/2018, tổng tài sản của FTSE Việt Nam là hơn 320 triệu USD, trong khi đó Vaneck có tổng tài sản hơn 400 triệu USD.

Quỹ ETF nội dần đóng vai trò quan trọng
Quỹ ETF nội đầu tiên xuất hiện trên TTCK Việt Nam là quỹ ETF VFMVN30, ra đời vào 7/2014. Trong giai đoạn đầu, quỹ không nhận được sự san tâm nhiều của nhà đầu tư khi quy mô và khối lượng giao dịch rất kém. Tuy nhiên từ 2016, dòng tiền chảy mạnh vào quỹ và tính đến thời điểm hiện tại, quy mô quỹ là lên đến hơn 4,000 tỷ. Mức độ ảnh thưởng của quỹ hiện tại thậm chí còn sâu sắc hơn các quỹ ngoại vì có liên quan trực tiếp đến chỉ số VN30, đặc biệt là sai khi sản phẩm phái sinh hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 xuất hiện.
Ngoài VFM VN30, hiện tại trên TTCK Việt nam còn có ETF SSIAM VNX50, tuy nhiên quỹ này không thu hút được sự quan tâm nhiều, thanh khoản và quy mô vẫn còn tương đối nhỏ.

Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang trong quá trình phát triển và kênh đầu tư chứng khoán dần trở nên quen thuộc hơn. Đầu tư thụ động, cụ thể là ETF chắc chắn vẫn sẽ là xu hướng và là lựa chọn không tồi để nhà đầu tư có thể lựa chọn. Xu hướng này sẽ hỗ trợ sự phát triển hơn nữa của các quỹ ETF nói chung và các quỹ ETF nội nói riêng.

Xem thêm: ETFs nội - vị thế ngày càng được khẳng định

Xem chi tiết bài viết "Tổng quan các quỹ ETF hoạt động trên TTCK Việt Nam" tại đây.