Chân dung chuyên viên quan hệ với nhà đầu tư (IRO)

[yangre]

Quan hệ với nhà đầu tư (IR) là một trong các công tác quan trọng mà hầu hết các công ty đại chúng trên thế giới đều triển khai thực hiện. Việc quản trị IR tốt không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường vốn dễ dàng và giảm chi phí vốn trong tương lai, giá trị của công ty (giá trị thị trường) được đánh giá đúng, đảm bảo tính thanh khoản của cổ phiếu, sự hậu thuẫn và tin tưởng ở nhiều nhóm lợi ích & đối tác liên quan mà còn góp phần phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam lên tầm cao mới. Bài viết này xin đưa ra sứ mệnh cũng như phác họa ra chân dung của Người làm công tác Quan hệ Nhà đầu tư (Investor relations officer- IRO) trong tâm thức nhà quản trị công ty đại chúng

1. Sứ mệnh của người làm công tác Quan hệ nhà đầu tư

Phải xét thấy chương trình IR nào cũng có các mục tiêu khác nhau dẫn đến các IRO cũng có những sứ mệnh khác nhau. Tuy nhiên, bài viết này chỉ đề xuất một mục tiêu khách quan đứng trên góc độ của nhà đầu tư: là Công tác IR phải cung cấp cho cổ đông một bức tranh chính xác, trung thực và rõ ràng về kết quả hoạt động của công ty trong quá khứ cũng như triển vọng phát triển trong tương lai từ đó nổi bật lên sứ mệnh của các IRO là phải làm các cổ đông hiểu và đầu tư vào giá trị thực của công ty.

Tại sao bài viết lại nhấn mạnh “giá trị thực của công ty” (fair market value) thay vì giá trị công ty tốt nhất (best market value)? Một vài công ty mới trên thị trường nhầm tưởng rằng mục tiêu của bộ phận IR là nhằm đẩy giá cổ phiếu lên càng cao càng tốt. Nhưng nếu như công ty không đáp ứng được mong đợi mà mình đã nhen nhóm vào thị trường, cổ phiếu của công ty sẽ phải hứng chịu sự trừng trị thích đáng. Kết quả là giá cổ phiếu sụt giảm thảm bại và công cuộc đấu tranh giành lại niềm tin từ nhà đầu tư trở nên khó khăn hơn. Mặt khác, nếu việc định giá cổ phiếu quá thấp do việc hiểu sai hay làm không tốt các điều căn bản của công tác này, hay thậm chí là không cung cấp thông tin cho thị trường có thể dẫn đến những khó khăn trong việc huy động vốn trong tương lai. Vì vậy sẽ là tốt hơn cho công ty khi đưa ra mục tiêu cho công tác IR hướng đến giá trị thực- giá trị phản ánh tốt nhất tình trạng công ty và triển vọng trong dài hạn của nó

2. Đối tượng của công tác IRO và nhiệm vụ của IRO cho từng đối tượng:

Một chương trình IR thông thường hướng đến các đối tượng sau: nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư cá nhân, kênh truyền thông tài chính và chuyên viên phân tích.

Các nhà đầu tư tổ chức là một tập thể những nhà đầu tư chuyên nghiệp, đến từ những tổ chức tài chính khác nhau. Các tổ chức này có thể là các công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí, quỹ đầu tư ủy thác hoặc các nhóm quản lý đầu tư khác. Những nhà đầu tư tổ chức này thường mong muốn được cung cấp thông tin qua các buổi giới thiệu, những bài thuyết trình và cả làm việc trực tiếp. Chuyên viên phụ trách công tác IR phải đảm bảo rằng dòng thông tin cung cấp cho nhóm đầu tư này phải thường xuyên và kịp thời, đảm bảo những ban quản lý cấp cao sẵn sàng trả lời những thắc mắc của NĐT này vào những thời điểm quan trọng. Trong xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, chuyên viên IR còn phải tiến hành giới thiệu công ty, doanh nghiệp của mình ở phạm vi ngoài lãnh thổ. Do vậy, những hình thức truyền thông hiện đại như website là đặc biệt quan trọng để giới thiệu doanh nghiệp mình với những đối tác ở xa. Ngoài ra, cần nhận thức rằng mỗi nhà đầu tư tổ chức có một cách thức riêng để hoạt động và đầu tư. Do vậy, chuyên viên IR phải hiểu rõ cách thức hoạt của từng tổ chức để có thể tiếp cận và bảo đảm profile về họ thật tốt

Nhà đầu tư cá nhân: Phần lớn những nhà đầu tư cá nhân hầu như không có mối quan hệ sâu sắc với ngân hàng và những người môi giới. Họ thường tham khảo thông tin từ báo chí, bản tin và các thông tin trực tiếp từ những công ty mà họ muốn đầu tư.Cũng có một nhóm nhà đầu tư cá nhân khác ra quyết định đầu tư dựa vào sự tư vấn của ngân hàng, môi giới hay người đại diện của cty niêm yết. Do vậy, việc tiếp cận nhà đầu tư qua các kênh trung gian cũng là một yếu tố cần xem xét để đưa ra các phương án tiếp cận cho chiến lược kinh doanh của công ty cho IRO.

Giới phân tích: Cộng đồng giới phân tích có thể chia làm 2 nhóm: phân tích cho bên mua và phân tích cho bên bán. Mặc dù nguyên tắc cung cấp thông tin cho 2 nhóm này là như nhau nhưng thực tế vẫn có sự khác biệt

Nhóm phân tích bên bán (Sell – side): Nhóm này làm việc sát sao với những người môi giới và có xu hướng chuyên sâu ở một số lĩnh vực ngành nghề cụ thể và thường đưa ra công chúng những sell-side research (được dùng bởi những nhà đầu tư tổ chức nhằm kích thích giao dịch một loại cổ phiếu nào đó). Điều này cho thấy họ là một đối tượng đặc biệt của công tác IR. Những quan điểm, kết luận của họ tác động đáng kể đến quyết định đầu tư của cổ đông khác. Ngược lại, những nhà phân tích này mong muốn có được sự tiếp cận thường xuyên những cấp quản lý cao tại công ty để thu thập thông tin. Tuy nhiên, cần lưu ý là IRO không được phép cung cấp các thông tin nhạy cảm liên quan đến giá cổ phiếu (các thông tin không công bố rộng rãi cho cả thị trường) cho các nhà phân tích này

Nhóm phân tích bên mua (buy – side): Nhóm này chuyên làm việc cho những nhà đầu tư tổ chức như là các quỹ đầu tư hay công ty bảo hiểm. Số lượng của họ phát triển rất nhanh cùng với sự phát triển của nhà đầu tư. Những nhà đầu tư tổ chức này có xu hướng xây dựng hệ thống phân tích cho riêng mình thay vì dựa vào phân tích của sell-side và có ít thời gian phân tích cho 1 cổ phiếu. Họ ngày càng đòi hỏi các cuộc gặp mặt với IRO hay các cấp lãnh đạo cấp cao của công ty. IRO phải cân bằng việc cung cấp thông tin cho giới phân tích này và nhu cầu cung cấp cho tất cả các cổ đông cùng lượng thông tin như nhau

Kênh truyền thông tài chính là một trong những kênh quan trọng để công ty cung cấp và cập nhật thông tin đến càng nhiều cổ đông càng tốt. Một mối quan hệ tốt với giới truyền thông tài chính sẽ đảm bảo cho các tin tức về công ty sẽ xuất hiện thường xuyên và tích cực trên các phương tiện truyền thông. Độ phủ của truyền thông tốt sẽ hổ trợ cổ phiếu của công ty rất tốt, đặc biệt là đối với nhà đầu tư (cả tổ chức & cá nhân) bởi họ có thể bị ảnh hưởng bởi các thông tin nghe thấy. Một số công ty còn tìm kiếm các công ty tư vấn truyền thông tài chính (Financial PR advisor) để phát triển độ bao phủ này. Các hãng PR tài chính sẽ giúp phát triển mối quan hệ với các nhà phân tích Sellside, yếu tố chủ chốt để có được độ bao phủ truyền thông các thông tin của công ty bạn; cung cấp các phương thức sáng tạo để đảm bảo câu chuyện của công ty bạn được bao phủ, thăm dò ý kiến về các chuyên gia và các phóng viên xem họ đang ủng hộ hay không ủng hộ luồng thông tin bạn cung cấp. Tuy nhiên chuyên viên IRO cũng nên lưu ý cần đối xử với kênh truyền thông tài chính theo đúng cách đã đối xử với các nhóm liên quan khác và cần hết sức cẩn trọng việc đánh đổi đổ bao phủ truyền thông mong muốn và việc rò rỉ những thông tin nhạy cảm về giá cổ phiếu từ những nhà báo “thân thiết”

3.Nhiệm vụ chính của IRO:

Các IROs sẽ tham gia vào quá trình hoạch định, sắp xếp và trình bày các sự kiện lịch tài chính (financial calendar) quan trọng. Họ cũng có trách nhiệm sắp xếp các sự kiện và các buổi gặp mặt đột xuất (ad hoc meeting and events) nếu cần thiết, cụ thể là:

Kết quả kinh doanh sơ bộ theo quý (Quarterly, interim and preliminary results): báo cáo này ngày càng trở nên quan trọng khi thị trường tìm kiếm nguồn thông tin chính xác và chính thống từ công ty trước khi có báo cáo sau cùng cũng như cần vài dấu hiệu để dự đoán cho kết quả kinh doanh quý sau. Nếu được các slide thuyết trình và các cuộc gặp mặt cũng như các road show cần được tổ chức để thuyết trình/ công bố thêm về kế quả kinh doanh

Institutional investor and analyst meetings – sắp xếp các cuộc gặp mặt với các cổ đông tổ chức, chuyên gia phân tích sell side và buy side. Hiện tại có khuynh hướng tách bạch công đồng phân tích và các nhà đầu tư do do có sự khác nhau về nhu cầu thông tin. Nhưng dù có tiếp cận với các đối tượng IR bằng phương cách nào, IRO cần đảm bảo không có sự phân biệt trong cung cấp thông tin giữa các đối tượng. Trong các buổi gặp mặt, cần làm rõ các thông điệp chính như năng lực nội bộ của công ty và lợi thế cạnh tranh của công ty. Bằng cách tập trung vào các điểm mạnh công ty, bạn có thể quảng bá tốt doanh nghiệp của mình hơn là chỉ thảo luận chung chung về nó. Bạn cũng cần giải thích rõ những giá trị công thêm mà các thành viên hội đồng quản trị, thành viên điều hành mang lại cho cổ đông cũng như việc trả công xứng đáng cho họ sau đó. Khi những băn khoăn của việc quản trị công ty ngày càng nhiều, thì bạn cần luôn chuẩn bị kỹ lưỡng và minh bạch những nội dung này. IRO cũng nên xem các cuộc gặp gỡ này là dịp để thu thập suy nghĩ / phản hồi của thị trường về kết quả kinh doanh của công ty và đối thủ của công ty

Media briefings – Việc gửi các thông cáo báo chí cùng với các báo cáo sơ bộ về tình hình kinh doanh đang được xem là một cách được áp dụng rộng rãi để phân phát thông tin ra ngoài thị trường. Một số công ty khác thường chọn cách gửi trực tiếp cho báo giới, nhà đầu tư và các chuyên viên phân tích. Tuy nhiên, các thông lệ tốt trên thế giới cho thấy, các thông cáo này cần được cung cấp sẵn trên website của công ty. Các công ty niêm yết thường tổ chức các buổi họp báo cho các phóng viên tài chính cùng ngày gửi các thông cáo báo chí cho cộng đồng đầu tư. Các cuộc họp báo này cũng giống như các cuộc gặp mặt cho các chuyên viên phân tích nhưng ít tập trung vào mặt kỹ thuật hơn. Các phóng viên có thể sẽ chỉ muốn tập trung vào một số góc nhìn mà họ tin sẽ thu hút được nhiều độc giả vì vậy các IRO cần ý thức được các chủ đề này để chuẩn bị cho cấp quản lý. Cần sự tư vấn từ các chuyên gia truyền thông tài chính để có được độ phủ truyền thông mong muốn vì họ sẽ giúp bạn biết những phóng viên nào sẽ quan tâm đến các vấn đề đặc thù của doanh nghiệp bạn

Road shows – Tổ chức các road show thu hút nhà đầu tư cá nhân (có thể còn thu hút thêm giới trung gian) nhằm cải thiện investor base và gia tăng tính thanh khoản cho công ty

Bên cạnh các sự kiện và các cuộc gặp mặt chính hàng năm, các IRO cần phải giữ liên lạc với các cổ đông thường xuyên để thu nhận các phản hồi cũng như cần giữ các cổ đông cập nhật với IR website của công ty, báo cáo thường niên, webcast và conference calls (cho phép các nhà đầu tư và các chuyên viên phân tích có thể theo dõi các slide thuyết trình và đưa ra các câu hỏi của các buổi gặp gỡ cổ đông). Chuẩn bị sẵn các lịch tài chính (financial calendar) của công ty và cũng như IR timetable theo quý cũng không nằm ngoài phạm trù công tác của IRO

Nguồn: www.MassoGroup.com