Phân tích cơ bản - Cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là cổ phiếu do công ty phát hành mua ngược lại từ thị trường chứng khoán.

Việc công ty mua ngược lại cổ phiếu từ thị trường mở sẽ làm giảm số cổ phiếu lưu hành (outstanding share) của công ty này. Các công ty sẽ tiến hành mua ngược (repurchase) cổ phiếu vì một số lý do.

Thứ nhất, khi một công ty nhận thấy cổ phiếu của họ đang đuối giá trên thị trường chứng khoán công ty sẽ tiến hành mua lại cổ phiếu, nhờ đó ngăn chặn giá chứng khoán giảm sút mạnh trên thị trường. Việc mua lại cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ cũng góp phần ngăn chặn khả năng thao túng công ty từ bên ngoài.

Thứ hai công ty mua lại cổ phiếu để làm cổ phiếu dự trữ, thưởng cho các nhân viên cấp cao dưới dạng quyền mua cổ phiếu, như một biện pháp khích lệ, hoặc công ty mua lại để điều chỉnh lại cơ cấu tài chính (nợ/vốn cổ phần).

Nguồn vốn để tiến hành mua cổ phiếu quỹ lấy từ quỹ thặng dư vốn của công ty (Capital supplus).

Trên bảng cân đối kế toán, cổ phiếu quĩ được ghi vào mục vốn chủ sở hữu (shareholder equity) nhưng mang giá trị âm.

Tuy nhiên, không giống cổ phiếu phổ thông, cổ phiếu quĩ có những hạn chế riêng:
  • Cổ phiếu quĩ không được trả cổ tức
  • Cổ phiếu quĩ không có quyền biểu quyết
  • Tổng số cổ phiếu quĩ không được phép vượt quá tỉ lệ vốn hoá mà luật pháp qui định
Sau khi mua lại, công ty có thể tiến hành rút số cổ phiếu này đi hoặc giữ chúng lại để bán lại ra thị trường khi cần vốn.

Việc mua lại cổ phiếu quỹ do tổ chức phát hành thực hiện phải được sự chấp thuận của cơ quan quản lý có liên quan tùy theo quy định của từng quốc gia .

Công ty niêm yết muốn mua lại cổ phiếu quỹ phải xin phép Sở giao dịch chứng khoán hoặc Trung tâm giao dịch chứng khoán và nêu rõ: nguồn vốn thực hiện mua lại, khối lượng mua lại, thời gian thực hiện mua lại, công ty chứng khoán được ủy thác thực hiện lệnh.

Thông thường, để hạn chế sự tác động tới giá cổ phiếu trên thị trường, Sở giao dịch chứng khoán quy định khối lượng cổ phiếu quỹ mà công ty niêm yết được mua lại qua các phiên giao dịch, và sau khi mua lại công ty niêm yết phải nắm giữ trong vòng 06 tháng không được phép bán ra.