Sắp tới hàng Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ sẽ chịu nhiều rào cản





Sắp tới, cá tra Việt Nam
xuất khẩu sang Mỹ sẽ gặp khó khăn với quy định về nhập khẩu thịt; gỗ
phải truy xuất nguồn gốc với đạo luật Lacey; dệt may có thể bị liên đới
với từ các vụ kiện chống lại Trung Quốc,...


Trung
tuần tháng 12, đoàn công tác của các bộ, ngành và một số hiệp hội sẽ
lên đường sang Mỹ nhằm tìm cách hạn chế một số rào cản dự kiến sẽ được
dựng lên với hàng xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian tới.


Đại
sứ Việt Nam
tại Mỹ Lê Công Phụng đánh giá chính quyền mới sẽ có xu hướng bảo hộ như
truyền thống của **** Dân chủ và điều này ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến
thương mại với Việt Nam,
nhất là trong tình hình Mỹ đang chịu sức ép về khủng hoảng tài chính
như hiện nay. Nhưng vì Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam
(chiếm 21% tổng kim ngạch xuất khẩu), nên Việt Nam cần phải chuẩn bị kỹ
để đối phó với những điều chỉnh nếu có.


Điều
này đã được hai luật sư Jon Huenemann, nguyên Trưởng Chương trình GSP
thuộc Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) và Jay Eizenstat,
nguyên cán bộ cao cấp cũng của USTR cụ thể hóa trong một cuộc tọa đàm
tại Hà Nội hồi cuối tháng 11 về những yếu tố mới trong chính sách
thương mại của Mỹ tác động tới Việt Nam.


Hai
luật sư này nhận định rằng, cuộc chuyển giao quyền lực mang tính nhiệm
kỳ của Mỹ có thể sẽ giúp Việt Nam có cơ hội hưởng lợi nhiều hơn thông
qua việc có khả năng được hưởng GSP (ưu đãi thuế quan) hoặc thông qua
các cuộc đàm phán liên quan đến hiệp định đầu tư song phương, hoặc các
đàm phán về quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương.


Nhưng
trước mắt, nguy cơ đối diện với các biện pháp bảo hộ thương mại như
chống bán phá giá, trợ cấp, tự vệ thì đã rõ. Có khả năng ba mặt hàng
xuất khẩu chủ lực vào thị trường này là dệt may, đồ gỗ và thủy sản sẽ
là những trường hợp đầu tiên bị áp dụng các biện pháp nói trên.


Cá tra và việc mở rộng định nghĩa “catfish”


Bộ
Công Thương mới đây đã đưa ra những cảnh báo rất cụ thể cho các hiệp
hội, ngành hàng xuất khẩu vào Mỹ. Như việc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA)
đang trong quá trình triển khai dự luật nông nghiệp 2008 (Farm Bill)
trong đó có điều khoản hạn chế việc nhập khẩu cá tra của Việt Nam dựa
trên việc mở rộng định nghĩa catfish.


Dự
luật này cũng đồng thời đưa cá tra của Việt Nam vào danh sách các mặt
hàng chuyển sang USDA quản lý, thay vì là Cơ quan Quản lý Dược phẩm và
thực phẩm Hoa Kỳ (FDA).


Tuy
nhiên, ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó chủ tịch Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu
Thủy sản Việt Nam (Vasep) nói rằng: “Việc áp dụng Farm Bill là chắc
chắn nhưng việc có mở rộng định nghĩa với cá tra hay không hoặc mở rộng
nhưng có áp dụng hay không, thậm chí áp dụng theo cách nào, vẫn còn
nhiều tranh cãi”.


Hiện
tại,
nhu cầu nhập khẩu thủy sản vào Mỹ khoảng 12 tỉ USD/năm và xuất
khẩu của Việt Nam vào thị trường này chỉ chiếm 5- 6%. Nhưng Mỹ vẫn là
thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam nên mọi động thái về
hàng rào kỹ thuật do phía Mỹ dự tính dựng lên càng không thể bỏ qua.


Đồ gỗ: sẽ tìm xuất xứ từ cái chuôi dao


Đối
với mặt hàng gỗ, một đạo luật mang tên Lacey vừa được ban hành, có hiệu
lực từ cuối năm nay và đầu năm tới sẽ kiểm soát chặt hơn nguồn gốc sản
phẩm gỗ.


Ông
Trần Hữu Huỳnh, Trưởng ban Pháp chế của Phòng Thương mại và Công nghiệp
Việt Nam (VCCI), nói: “Từ cái chuôi dao vào Mỹ cũng phải chứng minh
được xuất xứ gỗ”.


Còn
theo ông Nguyễn Tôn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ Việt Nam, đạo luật này
gây khó cho các nhà xuất khẩu hơn cả luật của EU đang áp dụng (Hiệp
định FLEGT).


Tuy nhiên, do thời hạn triển khai đạo luật đã được dời đến 1-4-2009 nên phía Việt Nam cũng có thêm thời gian để chuẩn bị.


Thực
ra, việc áp dụng đạo luật Lacey trong thời gian tới chỉ là rào cản nhỏ
đối với đồ gỗ xuất khẩu của Việt Nam, trong khi hiện nay “bức tường”
cản trở mặt hàng này chính là cơn khủng hoảng trên thị trường bất động
sản Mỹ. Chính bức tường này đã khiến kim ngạch xuất khẩu đỗ gỗ của Việt
Nam qua Mỹ giảm 300 triệu đô la/tháng.


Dệt may: cũng khó khăn,thuận lợi hơn nhiều so với các các nhóm nghành trên


Các
doanh nghiệp dệt may có vẻ như sẽ thuận lợi hơn so với các đồng nghiệp
trong ngành thủy sản và đỗ gỗ do Bộ Thương mại Mỹ mới ngưng chương
trình giám sát chống bán phá giá hàng dệt may Việt Nam vào Mỹ.


Tuy
nhiên, theo phân tích của hai luật sư Jon Huenemann và Jay Eizenstat,
khó khăn chắc chắn chưa hết: “Hàng dệt may Việt Nam có thể bị liên đới
từ các vụ kiện chống lại Trung Quốc, thay cho các vụ kiện riêng”.


Nhận
định này xuất phát từ việc Mỹ không còn áp dụng chế độ hạn ngạch với
hàng dệt may của Trung Quốc kể từ ngày 1-1-2009, trong khi sức ép của
các nhà sản xuất Mỹ với hàng giá rẻ từ Trung Quốc đang gia tăng lên các
nhà làm luật. Vì vậy các vụ kiện chống bán phá giá có thể được Mỹ sử
dụng như một công cụ để giải quyết mối quan ngại này.


“Chương
trình giám sát hàng dệt may Việt Nam có thể sẽ được khởi động lại khi
chính quyền mới của Mỹ bắt đầu nhiệm kỳ công tác”, ông Jon Huemann e
ngại.


Trong
khi đó, bà Ninh Thị Ty, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần May Hồ Gươm, cho
biết thêm: “Mặc dù các bộ, ngành, hiệp hội đã thường xuyên tiếp xúc,
giải thích, vận động để các khách hàng Mỹ yên tâm đặt hàng nhưng
Macy’s, Hagel vẫn rút toàn bộ đơn hàng tại Việt Nam để chuyển sang nước
khác. Sức ép này còn làm nhiều công ty Việt Nam, công ty nước ngoài không dám đầu tư vào ngành dệt may nữa vì sợ rủi ro”.


Còn
theo bà Nguyễn Thị Hồng Tín, Trưởng ban Nghiên cứu xúc tiến thị trường
của tập đoàn Dệt may, kể từ tháng 2-2009, luật mới về an toàn sản phẩm
nhập khẩu vào Mỹ cũng có những quy định mới về hàng dệt may và các mặt
hàng của Việt Nam cũng phải nằm trong danh mục điều chỉnh của rất nhiều
những quy định và lộ trình thực hiện khác nha