Vì sao không nên mua ô tô, để tiền mua chứng khoán?

[Brainstorm]

Giá xe ô tô ở Việt Nam từ trước đến nay đắt một cách phi lý. Có lẽ người tiêu dùng Việt Nam đã và đang phải trả giá đắt nhất trên thế giới để sử hữu một chiếc ô tô. Vì sao lại như vậy? Lý do sâu xa xuất phát từ chính sách bảo hộ ngành công nghiệp ô tô ở Việt Nam. Với lý do là để phát triển ngành công nghiệp ô tô trong nước như một ngành CN non trẻ (Infant Industry), Nhà nước đã có chính sách bảo hộ trong rất nhiều năm bằng cách đánh thuế rất cao vào ô tô nhập khẩu để tạo ra sức cạnh tranh cho các DN sản xuất ô tô trong nước.

Thật ra kinh nghiệm quốc tế từ lâu đã chỉ ra chính sách bảo hộ đó rất ít thành công, nó chỉ tạo ra lợi ích nhóm, cạnh tranh không lành mạnh và tổn hại lợi ích của người tiêu dùng.

Thực tế ở VN đã chỉ ra một ví dụ điển hình về sự thất bại của chính sách bảo hộ ngành ô tô. Sau hơn hai thập kỷ bảo hộ với thuế nhập khẩu cao ngất ngưởng đã đem lại những gì?

Các doanh nghiệp sản xuất ô tô ở VN chỉ dừng lại ở các dây chuyền lắp ráp. Cơ sở vật chất, công nghệ, nguồn nhân lực của ngành này cũng chỉ hạn chế ở trình độ để phục vụ cho việc lắp ráp và bán ô tô cho các hãng nước ngoài.

Trong khi ngành công nghiệp ô tô ở các nước phát triển đã đạt đến tình độ tự động hóa rất cao, người ta dùng robots để sản xuất và các công đoạn chỉ tính bằng đơn vị giây và phút. Nhưng dù sao ngành công nghiệp sản xuất ra các loại ô tô truyền thống chạy bằng xăng dầu đang trở nên lỗi thời. Đó là vì trữ lượng dầu mỏ của thế giới với tốc độ khai thác như hiện nay thì chỉ còn vài thập kỷ nữa là cơ bản hết. Vì vậy, hiện nay trên thế giới người ta đang ráo riết tìm cách thay thế công nghệ và năng lượng để phát triển các phương tiện xe cộ thế hệ mới.

Trong thời gian gần một thập kỷ trở lại đây, ra nước ngoài nếu để ý người ta sẽ thấy các bãi bán xe đã qua sử dụng nhiều một cách đột biến. Ở các nước như Mỹ, Đức, Nhật, Hàn Quốc, Thụy Điển .v.v. các bãi bán xe second hand nhiều vô kể, từ những bãi nhỏ như một showrom đến lớn như cả một sân vận động, bày la liệt các loại xe với giá bán … gần như cho không.

Ở nước ngoài, phần lớn bây giờ chẳng ai người ta còn tự hào về việc sở hữu một chiếc ô tô nữa cả. Có lẽ nó cũng đã qua đi như ở VN trước đây người ta đã từng tự hào, xem chiếc xe đạp, chiếc xe máy, chiếc xe ô tô không đơn thuần như một phương tiện đi lại mà còn như một tài sản, một vật trang trí, như một biểu tượng giàu có, sĩ diện .v.v.

Có một vị giáo sư người Nhật nói với tôi rằng tinh thần doanh nghiệp, đầu tư của dân Việt Nam mình rất kém. Trước đây, đại bộ phận dân Việt Nam ở thành thị cũng như ở nông thôn cứ bươn chải kiếm tiền, tiết kiệm từ thu nhập ít ỏi của mình trong nhiều năm để đến khi có đủ tiền, thậm chí vay mượn thêm để mua một chiếc xe máy của Nhật. Đáng lẽ phải đầu tư, quay vòng, làm sao để đồng tiền đẻ ra tiền thì đại bộ phận dân chúng VN lại dồn hết số tiền chắt bóp được để sở hữu một chiếc xe máy, ví dụ chiếc Dream II với giá 2400 USD (năm 1995) và rất lấy làm hãnh diện về tài sản đó. Ngẫm lại, tôi thấy dân mình dại thật, vừa làm giàu cho người ta, lại vừa bị ăn chửi. Vị giáo sư đó, là người có thiện chí với Việt Nam.

Bây giờ lịch sử đang lặp lại. Ngoại trừ một số ít người có rất nhiều tiền, mua một chiếc ô tô không thành vấn đề. Còn rất nhiều người, lại vẫn là bươn chải, chắt bóp, tiết kiệm, thậm chí vay mượn để sở hữu một chiếc ô tô với giá cao một cách phi lý so với giá thật của nó. Tôi nghĩ chúng ta phải khôn ngoan hơn, đừng cố, đừng vội mua ô tô bằng được vì những lý do sau:

- Trong điều kiện hội nhập quốc tế, với lộ trình tự do hóa thương mại trong khuôn khổ AFTA, giá xe ô tô chắc chắn sẽ rẻ hơn nhiều, tiệm cận với giá quốc tế chung.
- Điều kiện hạ tầng: đường sá quá chật chội, tắc nghẽn; chỗ đỗ xe quá thiếu và đắt đỏ - sở hữu một chiếc xe ô tô cũng chẳng tiện lợi gì.
- Với chính sách của Chính phủ sắp tới về thu phí: một gánh nặng tài chính mới.
- Phải dùng tiền để đầu tư, quay vòng để tiền đẻ ra tiền.

Vấn đề là đầu tư vào đâu? Có rất nhiều kênh đầu tư khác nhau, tùy thuộc vào điều kiện, kiến thức và quyết định của mỗi người.

Theo tôi, đầu tư vào thị trường chứng khoán VN là một lựa chọn tốt hiện nay.