Lạm phát kỳ vọng, bài toán nan giải?
Khi giá xăng đột ngột tăng 10%, tất cả mọi người đều lo ngại về mức độ lạm phát sẽ không thể kiềm chế dưới một chữ số trong năm nay như mục tiêu của Chính phủ. Lạm phát ở Việt Nam tăng cao trong những năm qua là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố tác động, mà có vẻ như yếu tố khó kiểm soát hơn cả là sự kỳ vọng lạm phát của người dân đang ở mức rất cao.
Trong kinh tế học, sự biến động của lạm phát trong quá khứ càng cao, càng dai dẳng thì kỳ vọng về lạm phát này càng lớn. Khi kỳ vọng lạm phát trong tương lai lớn, nhân viên khi ký kết hợp đồng sẽ đòi hỏi một mức lương cao hơn ngay tại thời điểm hiện tại, doanh nghiệp sẽ phải bù đắp lại bằng cách tăng giá bán sản phẩm, góp phần làm giá cả tăng cao hơn. Ngay một người bán rau ở chợ với một kỳ vọng lạm phát cao sẽ tăng giá ngay tại thời điểm hiện tại, một người bán gạo, bán bánh... cũng thế. Như vậy một kỳ vọng lạm phát vào thời điểm hiện tại đã ngay lập tức ảnh hưởng đến giá cả tiêu dùng và có thể đẩy mức độ lạm phát trong tương lai càng trầm trọng thêm.
Mức độ kỳ vọng lạm phát của người dân phụ thuộc vào diễn biến lạm phát trong quá khứ. Từ năm 2005 đến nay chỉ số lạm phát của Việt Nam luôn ở mức cao so với hai quốc gia có thể xem là tương tự như nước ta là Thái Lan và Trung Quốc. Chính mức độ cao và dai dẳng đó đã dần hình thành mức độ kỳ vọng lạm phát cao trong người dân và có thể dẫn đến khả năng kiểm soát của Chính phủ sẽ rất khó khăn.
Việc giá xăng tăng 10% thực sự là mức gây bất ngờ đối với cả nền kinh tế. Nhưng đó có thể chưa là mức tăng cuối cùng trong năm nay. Nguy cơ giá dầu thế giới tiến lên các mốc cao hơn, khả năng tăng giá điện và nguyên vật liệu sản xuất trong tương lai gần là khó có thể tránh khỏi. Tất cả các yếu tố đó càng ảnh hưởng đến mức độ kỳ vọng về lạm phát của người dân và hậu quả thật khó lường. Hơn lúc nào hết, vào thời điểm hiện tại, xã hội rất mong chờ Chính phủ có những bước đi thận trọng, đúng đắn, duy trì sự kiên định trong quyết sách nhằm trấn an lòng dân, ổn định nền kinh tế.
Nguyễn Ngọc Sơn
TBKTSG



Xem bài viết: Lạm phát kỳ vọng, bài toán nan giải?