Trung Quốc trước làn sóng “đen” (bài 2): Bất ổn
Có nhiều người mạnh miệng tuyên bố rằng thế kỷ 21 là “thế kỷ của Trung Quốc”. Dường như mọi người đều chấp nhận rằng Trung Quốc là một thế lực đang ngày càng lớn mạnh. Nhưng Gordon Chang, một nhà phân tích cộng tác với Forbes, lại nghĩ khác.
* Bài 1: Mỗi tỉnh là một Hy Lạp
Bất ổn xã hội
Mới đây, Gordon Chang dự báo Trung Quốc sẽ sụp đổ vào cuối năm 2011. Đầu tiên, Chang cho rằng nạn tham nhũng đang hoành hành quá mức tại Trung Quốc. Ông nói: “Những gì chúng ta thấy ở Trung Quốc hiện nay là tham nhũng tràn lan với các khoản tiền khổng lồ.
Những kẻ tham nhũng ăn cắp hàng tấn tiền với mục tiêu rất ngắn hạn, như chỉ để đánh bạc, bao gái chẳng hạn”. Cùng với tham nhũng, Chang cho rằng tình trạng bạo động quy mô lớn đang ngày càng phổ biến ở Trung Quốc.
Gordong Chang từng xuất bản sách dự báo về sự sụp đổ của Trung Quốc.

Theo một báo cáo, có tới 200.800 vụ bạo động và biểu tình quy mô lớn diễn ra ở Trung Quốc trong năm qua, cao hơn nhiều so với con số 80.000-90.000 vụ cách nay 5 năm. Nhưng vấn đề khiến các nhà chức trách Trung Quốc đau đầu là các cuộc biểu tình ngày càng có tính bạo lực nhiều hơn.
Bên cạnh đó là việc nền kinh tế Trung Quốc thời gian qua đã tăng trưởng quá nóng. Một lượng tiền khổng lồ đã được Chính phủ nước này tung ra để làm phao cứu sinh cho nền kinh tế từ các gói kích thích. Nhưng cùng với nó xuất hiện những thành phố ma, công trình đồ sộ nhưng hoàn toàn trống rỗng, không có người ở. Có những thành phố được hoàn tất cho hàng triệu người nhưng chỉ có 10.000-100.000 người đang sống tại đó.
Gordon Chang đưa ra một hình ảnh ví von về sự sụp đổ của Trung Quốc: “Nơi đây phổ biến tình trạng “2 cửa”: cửa trước phơi bày những điều tốt đẹp giả tạo và cửa sau là nơi mọi thứ quan trọng thực sự diễn ra.
Cửa trước điển hình là một phòng khách lớn với thị trưởng đang bắt tay khách đon đả. Cửa sau là vợ ông ta, với “nhiệm vụ” thu tiền lại quả. Văn hóa “2 cửa” này cộng với việc kiểm soát truyền thông, khiến người dân và bên ngoài khó biết rõ điều gì đang thực sự xảy ra”.
Hệ thống "ngân hàng đen"
Trong bài “Swimming Naked in China” đăng trên tờ Diplomat mới đây, nhà phân tích Minxin Pei viết: “Trong nhiều năm trời, các ngân hàng nhà nước Trung Quốc bị hạn chế cấp tín dụng cho lĩnh vực tư. Thay vào đó, họ được khuyến khích cho các công ty nhà nước vay, dù lãi suất thấp và ít có khả năng được hoàn trả.
Dù vậy không có nhà lãnh đạo ngân hàng nào bị đi tù vì nợ xấu do cho các công ty nhà nước vay. Trong hệ thống ngân hàng như vậy, các công ty tư buộc phải tìm đến “hệ thống ngân hàng đen” để huy động vốn. Tuy nhiên, Bắc Kinh đang thắt chặt tín dụng để chống lạm phát, nên các ngân hàng nhà nước buộc phải thu hồi các khoản cho vay thông qua “hệ thống ngân hàng đen”.
Điều này gây thiệt hại cho bên đi vay, châm ngòi cho làn sóng phá sản của các công ty và có thể dẫn đến tình trạng đi xuống trầm trọng của nền kinh tế Trung Quốc”.
Một minh chứng cho tình trạng nền kinh tế nước đông dân nhất thế giới đang đi xuống, theo ông Gordon Chang là hiện đang có tình trạng nhiều người giàu Trung Quốc muốn rời bỏ đất nước. Trong số 20.000 người giàu Trung Quốc (có tài sản cá nhân ít nhất 15 triệu USD), 27% đã di cư sang nước ngoài và 47% đang tính chuyện đó, theo một phúc trình công bố hồi tháng 4 của Ngân hàng Thương mại Trung Quốc. Khoảng cách giàu nghèo trong xã hội Trung Quốc cũng rất lớn.
Trong 3 thập niên qua, Trung Quốc đã sản sinh ra hàng chục tỷ phú, nhưng nước này chỉ mới vừa đủ để lọt vào danh sách top 100 nước xếp theo thu nhập bình quân cá nhân của Ngân hàng Thế giới (WB). Khoảng cách quá lớn giữa giàu và nghèo không chỉ khiến chính quyền bất ổn, mà còn tạo sức ép lớn cho những người giàu.
Dự báo Trung Quốc sẽ sụp đổ vào cuối năm nay của Gordon Chang có lẽ quá “cực đoan”, nhưng cũng phải thừa nhận rằng nhiều vấn đề ông nêu ra không phải vô căn cứ.
Vĩnh Cầm
SÀI GÒN ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH



Xem bài viết: Trung Quốc trước làn sóng “đen” (bài 2): Bất ổn