Thu qua xăng dầu: Càng nhiều khoản thu, càng lo thiếu minh bạch
Các khoản thu mà người tiêu dùng xăng dầu đang phải gánh chịu là phí xăng dầu, trích quỹ bình ổn giá xăng dầu. Từ đầu năm 2012, khi Luật Thuế bảo vệ môi trường có hiệu lực sẽ phát sinh thêm một khoản thuế thu nữa qua xăng dầu. Và nếu như đề án quỹ bảo trì đường bộ được phê duyệt với phương án thu qua xăng dầu thì sẽ có đến 4 loại phí, thuế cùng được thu qua sản phẩm này.
Gánh nặng lên từng ngày...
Nghịch lý vẫn luôn xảy ra trên thị trường xăng dầu VN là tăng giá thì dễ, nhưng giảm giá thì khó. Đành rằng kinh doanh thì luôn muốn có lãi, tuy nhiên với mặt hàng được quản lý giá một cách đặc thù như xăng dầu thì không phải là kinh doanh thuần túy, mà còn gánh vác nhiệm vụ chính trị. Chính vì thế Petrolimex đã có chiêu thức đối phó bằng cách kêu lỗ để được tăng giá bán, giảm thuế nhập khẩu hoặc tăng trích sử dụng từ quỹ bình ổn.
Theo thời gian, khi một số thuế và phí thu qua xăng dầu có hiệu lực thì gánh nặng lên vai người tiêu dùng càng tăng lên. Theo dự kiến, mức thuế bảo vệ môi trường thu qua xăng dầu sẽ bằng với mức phí xăng dầu hiện hành, tức khoảng 1.000 đồng/lít xăng và 500 đồng/lít dầu diesel. Khi đó phí xăng dầu sẽ được bãi bỏ để tránh tình trạng thuế chồng phí. Song nếu đề án phí bảo trì đường bộ được phê duyệt, thì về bản chất phí xăng dầu được khôi phục (phí này thu để tạo quỹ bảo trì đường bộ) và lại thêm một khoản phí mới người tiêu dùng phải gánh chịu.
…và càng khó minh bạch
Gánh nặng về giá xăng dầu trong tương lai đã quá rõ. Nhưng điều người tiêu dùng vẫn lo ngại nhất là sự thiếu minh bạch trong việc tính giá xăng dầu cũng như nội tình của việc sử dụng nguồn quỹ bình ổn giá xăng dầu.
Chiêu thức kêu lỗ của Petrolimex chỉ bị lộ tẩy khi mới đây để chuẩn bị cổ phần hóa Petrolimex đã công bố lãi, đạt 900 tỉ đồng trong năm 2010, trong đó lãi từ xăng dầu là 81 tỉ đồng. Điều này đã mâu thuẫn với báo cáo kêu lỗ của chính DN này trong suốt từ 2008-2010. Nếu kinh doanh xăng dầu luôn bấp bênh giữa ranh giới lỗ-lãi thì cơ sở nào để Petrolimex đặt mục tiêu lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2012 lên mức “khủng” tới 2.109 tỉ đồng? Rõ ràng, giữa việc tính toán, cơ cấu giá bên trong với những thông tin Petrolimex công bố ra bên ngoài còn có quá nhiều khoảng tối. Chỉ đơn cử, đợt kiểm toán vào tháng 1.2011 đã cho thấy DN này sử dụng nguồn quỹ bình ổn giá xăng dầu không đúng mục đích lên tới 1.200 tỉ đồng.
Thêm nhiều khoản thu thông qua xăng dầu là thêm những cái cớ để cho các đơn vị nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu nại ra các lý do để kìm giữ giá. Mong đợi muốn làm cho giá xăng được minh bạch hóa càng xa vời vì gặp thêm sự phức tạp và rắc rối, khi đó gánh nặng đối với người tiêu dùng dễ tăng thêm chứ khó mà vơi đi.
Trên thực tế, việc thu một số loại thuế, phí qua xăng dầu có thuận lợi hơn các phương án khác. Tuy nhiên, càng tăng các nguồn thu qua phương thức này trong khi chưa có sự minh bạch thực sự trong cơ cấu giá xăng dầu và việc quản lý vấn đề này cũng chưa được nghiêm minh thì sẽ càng tạo ra môi trường gây bất lợi cho người tiêu dùng. Bởi cứ nhìn vào trường hợp thông tin lỗ-lãi tiền hậu bất nhất tại Petrolimex thì đã quá rõ. Tất cả các khoản thu đều nằm trong tay của DN kinh doanh xăng dầu, việc họ khai báo, trích nộp hay sử dụng như thế nào có ai tường tận, vì ngay cả cơ quan quản lý cũng chỉ xuân thu nhị kỳ mới tiến hành kiểm tra dưới áp lực của dư luận?
Thẩm Hồng Thụy
lao động



Xem bài viết: Thu qua xăng dầu: Càng nhiều khoản thu, càng lo thiếu minh bạch