Chính phủ yêu cầu kiểm soát thị trường liên ngân hàng
Chính phủ đang giao NHNN nghiên cứu ban hành quy định về hoạt động của thị trường liên ngân hàng, qua đó ổn định thị trường tiền tệ. Nhiều ý kiến bày tỏ sự đồng tình với chủ trương này.
Theo NHNN Việt Nam, lãi suất cho vay trên thị trường liên ngân hàng từ giữa tháng 5 đến nay có xu hướng giảm so với thời gian trước. Hiện lãi suất cho vay qua đêm ở mức 13%/năm, lãi suất cho vay 1 tuần ở mức 15%/năm, lãi suất cho vay 2 tuần - 1 tháng ở mức 18%/năm.
Tuy nhiên, thời gian trước, thị trường liên ngân hàng liên tục nổi sóng. Có thời điểm, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng lên đến 25-27%/năm. Sở dĩ như vậy là do, thời gian qua, việc thắt chặt tiền tệ để kiềm chế lạm phát của NHNN đã khiến một số ngân hàng nhỏ gặp khó khăn về thanh khoản. Tuy nhiên, do bất lợi về thương hiệu, mạng lưới, nên những ngân hàng này khó có thể cạnh tranh được với các ngân hàng lớn trong việc huy động vốn, nhất là khi công cụ cạnh tranh hiệu quả nhất - lãi suất đã bị phế bỏ do NHNN ấn định trần lãi suất huy động tối đa chỉ là 14%/năm. Việc vay vốn của NHNN trên thị trường mở (OMO) cũng khó phần do các ngân hàng thiếu giấy tờ có giá để giao dịch; phần do NHNN cũng chủ trương hạn chế lượng tiền cung ứng để kiềm chế lạm phát. Khó khăn về thanh khoản khiến các NHTMCP nhỏ thường xuyên phải lên thị trường liên ngân hàng để vay mượn, "ăn đong từng bữa".
Sẽ chẳng có gì đáng nói nếu những NHTM lớn thông cảm, chia sẻ với các NHTMCP nhỏ. Thế nhưng, nhiều ngân hàng dư vốn lợi dụng tình cảnh này, chém đẹp những NHTM thiếu vốn. Lãnh đạo của một NHTM đã từng tuyên bố, lãi suất huy động cao đến 20-21%/năm cho vay ra quá rủi ro, đẩy vốn lên thị trường liên ngân hàng có lợi hơn nhiều, vừa đảm bảo lợi nhuận vừa an toàn và đẩy rủi ro cho các ngân hàng đi vay. Theo đó, các NHTM có lượng vốn dồi dào với hàng trăm nghìn tỷ đồng đã sử dụng lợi thế này để "chém đẹp" các NHTM thiếu hụt vốn tạm thời.
Thực trạng này chẳng những làm mất đi ý nghĩa vốn có của thị trường liên ngân hàng là nơi vay mượn vốn ngắn hạn giữa các ngân hàng với nhau, là nơi "bấu víu" của các ngân hàng tạm thời thiếu thanh khoản. Không những vậy, việc làm này còn khiến đồng vốn chỉ chạy lòng vòng trong các ngân hàng mà không đi vào nền kinh tế, phục vụ phát triển sản xuất kinh doanh.
Nguy hiểm hơn, do lãi suất trên thị trường liên ngân hàng quá cao, nhiều NHTM nhỏ không chấp nhận kiểu chơi không đẹp này, đã quay trở lại thị trường 1 để huy động vốn bằng mọi giá. Lãnh đạo một NHTMCP nhỏ từng thổ lộ, huy động tới 20%/năm vẫn còn "rẻ chán" so với vay vốn trên thị trường liên ngân hàng. Và khi các NHTM nhỏ khởi động cuộc đua, để giữ vốn, các NHTM lớn cũng buộc phải vào cuộc. Thế là các NHTM lớn lại lớn tiếng đổ lỗi cho các ngân hàng nhỏ châm ngòi cho cuộc đua lãi suất. "Tướng đổ cho đồng, đồng đổ cho tướng", song nhiều chuyên gia cho rằng, chính sự thiếu liên kết, tương trợ lẫn nhau mới là nguyên nhân chính khiến cuộc đua lãi suất từ đó bùng phát.
Bởi vậy, nhiều chuyên gia ngân hàng đã lên tiếng kiến nghị, để thị trường tiền tệ ổn định, NHNN cần quản lý chặt thị trường liên ngân hàng. Lãnh đạo nhiều NHTMCP nhỏ cũng đề nghị, NHNN cần mở rộng cửa hơn để các NHTM nhỏ tham gia OMO. Chỉ có như vậy, các NHTM lớn mới không còn "làm mưa, làm gió" trên thị trường liên ngân hàng.
Hiện NHNN đang giao Vụ Chính sách Tiền tệ theo dõi và quản lý hoạt động của thị trường 2 nhằm hướng tới ra Thông tư quy định về vay vốn giữa các tổ chức tín dụng trên thị trường 2. Trong đó, quy định rõ về thời hạn vay vốn, mục đích sử dụng tiền vay mà mục đích chính là bù đắp thiếu hụt tạm thời vốn ngắn hạn, lãi suất cho vay…
Quang Anh
thời báo ngân hàng



Xem bài viết: Chính phủ yêu cầu kiểm soát thị trường liên ngân hàng