Phân tích cơ bản - 6 điểm làm tăng khả năng thành công

Trong đầu
tư chứng khoán, nhà đầu tư (NĐT) nên xây dựng cho mình một quy trình ra
quyết định chặt chẽ, điều đó giúp giảm thiểu rủi ro và tăng sự tin
tưởng vào quyết định đầu tư cũng như tin tưởng vo cổ phiếu hiện đang
nắm giữ.

Thông thường, để đánh giá cổ phiếu một cách đầy đủ thì cần phải tiến hành phân tích cơ bản.

Khi ra một quyết định đầu tư trong ngắn hạn, người viết thường dựa vào hai quá trình phân tích sau:

- Phân tích thị trường: để nhận định việc nên mua hay bán và thời điểm thực hiện.

-
Phân tích cổ phiếu: để mua cổ phiếu tốt đem lại lợi nhuận cao, hoặc bán
cổ phiếu không còn khả năng sinh lời, và thời điểm mua - bán hợp lý.

Theo
lý thuyết thì đó là sự phân bổ đầu tư theo định hướng top - down, có
nghĩa là nhìn nhận quá trình đầu tư từ trên xuống. Trước tiên là nhận
định thị trường, quyết định thời điểm mua - bán và tỷ trọng phân bổ
tiền - cổ phiếu, sau đó chọn cổ phiếu đầu tư. Quy trình đó khác với
việc một số NĐT nhỏ lẻ thường mua bán cổ phiếu mà ít quan tâm tới xu
hướng thị trường, hoặc nắm giữ những cổ phiếu đã hết khả năng sinh lời,
hoặc thời điểm mua bán của từng cổ phiếu là không hợp lý. Tất cả những
điều đó đều ảnh hưởng tới lợi nhuận của hoạt động đầu tư, nhất là trong
ngắn hạn.

Thông thường, để đánh giá cổ phiếu một cách đầy đủ thì
cần phải tiến hành phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật và phân tích
thông tin không cân xứng với tỷ trọng đóng góp lần lượt là 50% - 30% -
20%. Sở dĩ phân tích cơ bản chiếm tỷ trọng cao (50%) vì đó là nền tảng
của hoạt động phân tích tài chính và một cổ phiếu phải có tiềm năng
tăng trưởng trong dài hạn thì mới có thể tăng giá trong ngắn hạn được.
Khi phân tích cơ bản, NĐT cần chú ý 6 điểm cơ bản sau:

Lĩnh vực kinh doanh

Doanh
nghiệp đó đang sản xuất - kinh doanh sản phẩm nào là chủ yếu, thể hiện
qua tỷ trọng doanh thu và lợi nhuận của sản phẩm đó trên doanh thu và
lợi nhuận của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp chỉ có một sản phẩm
chính chiếm tỷ trọng cao trong doanh thu như VIC, TSC... nhưng một số
khác lại có nhiều sản phẩm chính và tỷ trọng gần như đồng đều (ví dụ:
HHC), thậm chí các sản phẩm hầu như không có mối liên quan (như vừa sản
xuất, vừa đầu tư tài chính). Biết được lĩnh vực kinh doanh chính của
công ty giúp chúng ta có cái nhìn rõ nét hơn về những ảnh hưởng có thể
có tới doanh nghiệp như môi trường kinh tế vĩ mô, luật pháp, thiên tai,
đối thủ cạnh tranh...

Vốn và cơ cấu vốn

- Quá trình tăng
vốn của doanh nghiệp: cần tìm hiểu vốn hiện tại cũng như nhu cầu tăng
vốn trong thời gian tới, vì ở Việt Nam, có một thực tế là cả trước và
sau khi doanh nghiệp tăng vốn thì giá cổ phiếu thường tăng mạnh.

-
Cơ cấu sở hữu vốn: Nhà nước nắm bao nhiêu phần trăm; cổ đông chiến
lược, cổ đông tổ chức, cá nhân nắm số lượng lớn; cổ phiếu lưu hành, số
cổ phiếu bị hạn chế chuyển nhượng. Thông thường, một cổ phiếu có nhiều
cổ đông chiến lược thì tốt trong dài hạn, và kỳ vọng của NĐT tăng cao.
Ngoài ra, khi doanh nghiệp có tỷ lệ sở hữu của Nhà nước và cổ đông
chiến lược lớn thì số cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường ít hơn
nhiều so với tổng số cổ phiếu, điều này có lợi cho giá cổ phiếu vì
lượng cung bị hạn chế.

- Vốn chủ sở hữu, thặng dư vốn, lợi
nhuận: nếu một doanh nghiệp có lợi nhuận lớn và tỷ lệ vay nợ hiện tại
cao thì nhiều khả năng doanh nghiệp sẽ tăng vốn để giảm bớt chi phí
vay. Hơn nữa, nếu doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu lớn hơn nhiều so với
vốn điều lệ thì điều đó dễ dàng làm cho EPS của cổ phiếu đó tăng cao.

HĐQT, Ban giám đốc, Ban kiểm soát

-
HĐQT bao gồm những ai, tỷ lệ vốn góp của họ; chiến lược đề ra có vì
quyền lợi của cổ đông, liệu có sự phân biệt đối xử giữa cổ đông tổ chức
và cổ đông nhỏ lẻ.

- Số lượng cổ phiếu nắm giữ của thành viên
HĐQT, Ban giám đốc, Ban kiểm soát và những người liên quan: Nếu số
lượng nắm giữ cổ phiếu càng lớn thì rõ ràng là họ đều đặt niềm tin vào
khả năng tăng trưởng của cổ phiếu và đó là cổ phiếu tốt. Còn khi họ bán
ra với số lượng lớn thì đó là tín hiệu xấu.

Chỉ số tài chính

Có
những doanh nghiệp tỷ lệ nợ rất cao nhưng điều đó là bình thường vì đó
là đặc thù của ngành (như ngành xây dựng) hoặc có những doanh nghiệp có
tỷ lệ lợi nhuận sau thuế/doanh thu rất thấp vì họ hoạt động xuất nhập
khẩu. Tuy nhiên, cho dù ngành nghề nào thì có những chỉ tiêu chính sau
đây cần phải quan tâm: doanh thu thuần, ROS, ROA, ROE, EPS, P/E, P/E/G,
cơ cấu nợ và đòn bẩy tài chính, cổ tức và chính sách cổ tức... Cần so
sánh các chỉ số đó với các doanh nghiệp khác cùng ngành và mức bình
quân của ngành để thấy rõ được ưu - nhược điểm của doanh nghiệp. NĐT
nên xây dựng cho mình bảng chỉ số tài chính cho các nhóm ngành để từ đó
có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn, so sánh chỉ số của các nhóm ngành
đó với mức bình quân toàn thị trường.

Sản phẩm, thương hiệu và hệ thống phân phối - dịch vụ

Thực
tế cho thấy, doanh nghiệp có thương hiệu và sản phẩm uy tín trên thị
trường, cùng với hệ thống phân phối và dịch vụ tốt thì giá cổ phiếu của
doanh nghiệp thường ở mức cao hơn so với mặt bằng chung. Một số doanh
nghiệp tạo dựng được uy tín trên thị trường trong và ngoài nước, có
những đối tác chiến lược thì giá cổ phiếu ổn định và tăng trưởng bền
vững hơn những doanh nghiệp nhỏ chưa gây dựng được thương hiệu, uy tín
cho riêng mình.

Giao dịch của NĐT nước ngoài và các tổ chức lớn

NĐT
nước ngoài thường mua vào những cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng trong
dài hạn, và các tổ chức cũng như cá nhân trong nước vẫn thường quan sát
các động tĩnh của NĐT nước ngoài. Việc đầu tư ngắn hạn trên những cổ
phiếu thuộc diện đầu tư dài hạn đem lại cảm giác ít rủi ro hơn, nhất là
khi cổ phiếu đó có các tổ chức nước ngoài nắm giữ với khối lượng lớn và
đang tiếp tục mua thêm.

Trên đây là một số nét chính khi tiến
hành phân tích cơ bản một cổ phiếu. Trước khi quyết định đầu tư, NĐT
nên làm rõ thêm một số vấn đề sau: những rủi ro khi đầu tư vào một mã
cổ phiếu cụ thể; thời điểm mua - bán, thời gian nắm giữ và lợi nhuận kỳ
vọng; ước lượng thiệt hại lớn nhất có thể xảy ra và cách thức giảm
thiểu rủi ro (mua thêm để bình quân giá hay bán để cắt lỗ).