Chứng khoán phái sinh là một thành tố quan trọng của thị trường chứng khoán. Chứng khoán phái sinh ra đời cung cấp công cụ phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư, đồng thời tạo ra công cụ tài chính mới để nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận. Tuy nhiên, khái niệm thị trường chứng khoán phái sinh còn khá mới mẻ đối với nhà đầu tư cá nhân Viêt Nam. Vậy để tham gia thị trường hấp dẫn này, nhà đầu tư cần trang bị cho mình những kiến thức gì? Dưới đây là 5 bước để tham gia thị trường chứng khoán phái sinh.

Mở tài khoản chứng khoán phái sinh
Muốn tham gia giao dịch chứng khoán phái sinh thì bước đầu tiền nhà đầu tư cần làm là mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh với thành viên giao dịch (các công ty chứng khoán). Theo Nghị định 42/NĐ-CP và Thông tư hướng dẫn 11/2016/TT-BTC về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư được mở nhiều tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh theo nguyên tắc tại mỗi thành viên giao dịch chỉ được mở một tài khoản giao dịch. Đến thời điểm này có 9 công ty chứng khoán mà nhà đầu tư có thể mở tài khoản giao dịch phái sinh đó là: HSC, MBS, VNDS, SSI, BSC, VCSC, VPBS, KIS và VCBS. Nhà đầu tư cần có tài khoản giao dịch chứng khoán cơ sở trước khi mở tài khoản phái sinh. Trong trường hợp chưa có tài khoản chứng khoán cơ sở, nhà đâu tư sẽ phải đăng ký mở đồng thời hai tài khoản. Có hai hình thức mở tài khoản chứng khoán phái sinh là mở trực tiếp tại Phòng giao dịch hoặc mở từ xa. Nhà đầu tư xem chi tiết: Hướng dẫn mở tài khoản chứng khoán phái sinh.

Nộp tiền ký quỹ ban đầu
Bước tiếp theo, nhà đầu tư nộp tiền ký quỹ ban đầu cho thành viên giao dịch với mức ký quỹ và tài sản ký quỹ theo quy định, yêu cầu của thành viên. Tại HSC, số tiền ký quỹ ban đầu tối thiểu là 20 triệu đồng. Nhà đầu tư sẽ thực hiện ký quỹ ban đầu bằng tiền mặt hoặc tài sản (là chứng khoán cơ sở) trước khi tham gia mua bán. Tỷ lệ giá trị ký quỹ bằng chứng khoán / giá trị ký quỹ bằng tiền mặt tối đa là 20/80. Nhà đầu tư có ba cách nộp tiền vào tài khoản phái sinh là nộp tiền mặt trực tiếp tại quầy giao dịch, chuyển tiền từ tài khoản chứng khoán cơ sơ vào tài khoản phái sinh và chuyển tiền từ ngân hàng vào tài khoản phái sinh.

Xem thêm: Quy định ký quỹ Phái sinh Hợp đồng tương lai

Thực hiện giao dịch và thanh toán bù trừ
Sau khi nôp đầy đủ tiền ký quỹ, nhà đầu tư có thể tiến hành đặt lệnh giao dịch và thanh toán bù trừ. Lệnh giao dịch của nhà đầu tư phải đáp ứng một số điều kiện quy định: biên độ, giới hạn lệnh, giới hạn lệnh tích lũy, giới hạn vị thế, khả năng giao dịch còn lại của tài khoản. Cụ thể, số lượng ký quỹ ban đầu phải tương ứng với lệnh đặt, đồng thời phải đảm bảo nếu lệnh được khớp thì tổng số vị thế nắm giữ của nhà đầu tư sẽ không vượt quá giới hạn vị thế. Theo quy định giới hạn lệnh tối đa là 500 hợp đồng/ lệnh, giới hạn ví thế tối đa với nhà đầu tư cá nhân là 5.000 hợp đồng, tổ chức là 10.000 hợp đồng. Nhà đầu tư có thể lựa chọn đặt lệnh qua nhân viên môi giới hoặc qua phần mềm giao dịch trực tuyến của công ty chứng khoán. Xem chi tiết quy định giao dịch chứng khoán phái sinh tại đây.

Lệnh mua, bán của nhà đầu tư được khớp trên sàn giao dịch chứng khoán phái sinh và dữ liệu giao dịch được gửi đến Trung tâm Thanh toán bù trừ (CCP). Thành viên giao dịch thông báo kết quả khớp lệnh cho nhà đầu tư.

Theo dõi các loại tỷ lệ
Dựa vào kết quả giao dịch, sở tính toán ra giá trị thanh toán hàng ngày. Tài khoản của nhà đầu tư sẽ được hạch toán lãi/lỗ. Khi tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư không đạt được số dư quy định, nhà đầu tư sẽ bị gọi ký quỹ (margin call) bởi công ty chứng khoán, yêu cầu bổ sung vào tài khoản ký quỹ để tài khoản quay về tối thiểu bằng mức ký quỹ ban đầu. Ngược lại, nhà đầu tư được rút bớt tài sản ký quỹ nếu giá trị tài sản ký quỹ vượt giá trị ký quỹ yêu cầu của công ty chứng khoán quy định.

Nguồn: https://online.hsc.com.vn/tin-tuc/d...ham-gia-thi-truong-chung-khoan-phai-sinh.html