Nếu
bạn là một nhà đầu tư chứng khoán, trước khi quyết định mua cổ phiếu,
bạn cần phải hết sức cẩn trọng. Nguyên tắc đầu tiên và cũng là nguyên
tắc tốt thượng: Bạn phải đánh giá được cổ phiếu đó có giá trị hay
không?






4. Thu nhập chắc chắn và đáng tin cậy; tăng trưởng trong bán hàng và lợi nhuận chính đáng

- Về thu nhập, bạn có thể sử dụng một số chỉ tiêu sau để đánh giá sự chắc chắn và đáng tin cậy của công ty:

+ Chỉ số thu nhập trên một đơn vị cổ phiếu – EPS (Earning per Share):
thu nhập dòng hay lợi nhuận sau thuế có thể được xem xét bằng tổng lợi
nhuận hay xét trên một đơn vị cổ phiếu gọi là chỉ số EPS. Một công ty
có sự gia tăng về tốc độ tăng trưởng thu nhập khi tốc độ tăng trưởng
thu nhập của quý sau cao hơn quý trước. Một cổ phiếu tốt, có tốc độ gia
tăng về tăng trưởng thu nhập cao hơn so với ba hay bốn quý trước. Tăng
trưởng của chỉ số thu nhập ít nhất là 25% so với cùng quý của năm
trước. EPS hàng năm của cổ phiếu tốt ít nhất phải tăng trưởng 25% so
với ba năm trước.

Ví dụ, Tập
đoàn Johnson & Johnson có thu nhập tăng trong 73 năm liên tiếp, có
tốc độ tăng đột biến tiền lãi cổ phần (cổ tức) trong 44 năm liên tiếp,
và công khai yết thị thu nhập kiếm được tăng trong 21 năm liên tiếp.
Theo bạn, cổ phiếu của tập đoàn này có thực sự hấp dẫn không?

+ Chỉ số thị giá chia cho thu nhập của mỗi cổ phần – P/E:
là một trong những chỉ số phân tích quan trọng quyết định đầu tư chứng
khoán của nhà đầu tư. Thu nhập từ cổ phiếu sẽ có ảnh hưởng quyết định
đến giá thị trường của cổ phiếu đó. Hệ số P/E đo lường mối quan hệ giữa
giá thị trường (Market Price – PM) và thua nhập của mỗi cổ phiếu (EPS)
và được tính như sau:

P/E= PM/EPS

Thông
thường, nhiều người cho rằng nên chọn mua những cổ phiếu có P/E thấp vì
theo họ những cổ phiếu có chỉ số này cao là đắt và không nên mua. Nhưng
trên thực tế, những cổ phiếu tốt nhất thường có chỉ số này rất cao.

Hệ
số P/E rất có ích cho việc định giá cổ phiếu. Giả sử bạn đang muốn mua
một cổ phiếu hiện tại chưa được giao dịch trên thị trường, nhưng chưa
biết mua với giá bao nhiêu là hợp lý. Nếu bạn biết thu nhập của công ty
này (EPS), bạn có thể lấy nó nhân với chỉ số P/E được công bố trên thị
trường giao dịch chứng khoán của nhóm cổ phiếu tương tự như cổ phiếu
này, bạn sẽ xác định được giá của cổ phiếu mà bạn muốn mua.

- Về sự tăng trưởng bán hàng:
Đây là chỉ tiêu quan trọng nhất để đo lường một công ty có sức mạnh hay
không và là nhân tố chính của tăng trưởng. Khi chọn lựa cổ phiếu tốt
hãy tìm công ty có tốc độ bán hàng mạnh để làm tiền đề cho tăng trưởng
thu nhập. Tiêu chí để xác định công ty có tăng trưởng bán hàng tốt nếu
ba quý gần nhất có sự tăng lượng hàng bán lớn hơn hoặc bằng 25% so với
quý gần nhất trước đó.

- Về lợi nhuận: có thể đánh giá trên hai chỉ tiêu:

+ Lợi nhuận ròng:
đánh giá tỷ lệ chuyển doanh thu thành thu nhập. Trên quan điểm của nhà
đầu tư, nên tìm những công ty có sự tăng về tỷ lệ lợi nhuận ròng/doanh
thu. Con số này càng lớn thì có nghĩa công ty đang có xu hướng quản lý
và các hoạt động khác tốt lên. Tiêu chí để xác định cho chỉ tiêu này là
lợi nhuận trước thuế ít nhất đạt 18% doanh thu. Yêu cầu lợi nhuận sau
thuế luôn đạt 10% trở lên.

+ Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE): Hệ số này phản ánh mức thu nhập ròng trên vốn cổ phần của cổ đông.

ROE= Lợi nhuận ròng/Vốn cổ đông hay giá trị tài sản ròng hữu hình.
Hệ
số này thường được các nhà đầu tư phân tích để so sánh với các cổ phiếu
khác nhau trên thị trường. Thông thường, hệ số thu nhập trên vốn cổ
phần càng cao thì các cổ phiếu càng hấp dẫn, vì hệ số này cho thấy cách
đánh giá khả năng sinh lời và các tỷ suất lợi nhuận của công ty khi đem
so sánh với hệ số thu nhập trên vốn cổ phần của các công ty khác.

5. Chịu sự quản lý và điều hành bởi các nhà lãnh đạo tài ba

Đây
là một trong những tiêu chuẩn và dấu hiệu khá quan trọng mà bạn nên tìm
hiểu trước khi quyết định đầu tư. Nếu nhà lãnh đạo giỏi, công ty sẽ
phát triển đúng hướng và sẽ là yếu tố đảm bảo sự thành công trong đầu
tư vào cổ phiếu của bạn. Thậm chí, nếu chẳng may công ty rơi vào tình
trạng gay go, trước bờ vực của sự phá sản, nhưng nếu được điều hành và
dẫn dắt của một nhà lãnh đạo tài ba, rất có thể nó sẽ vượt qua được khó
khăn, quay về đúng hướng.

Richard
Parson – Giám đốc điều hành của Time Warner là một trong những nhà lãnh
đạo tài giỏi như thế. Ông đã làm được một điều kỳ diệu: giá cổ phiếu
của hãng gần như đã quay về mức trước khi rơi vào khủng hoảng, trước
khi ông về nắm quyền. Sau cuộc sáp nhập khủng hoảng với AOL trong năm
2001, giá cổ phiếu Time Warner đã rớt tự do. Thế nhưng trong năm 2005,
Parson đã dần kéo công việc kinh doanh của hãng truyền thông lớn nhất
thế giới này trở về quỹ đạo cũ. Ông đã giải quyết dứt điểm từng vấn đề
đau đầu của Time Warner, từ trả bớt nợ, bán bớt các bộ phận làm ăn
không hiệu quả cho đến dàn xếp ổn thỏa các các cuộc điều tra liên bang
và vụ kiện của các cổ đông.

Bạn
có thể tìm hiểu thông tin có ích và ấn tượng về các nhà lãnh đạo giỏi,
có uy tín trên các trang web giới thiệu về doanh nghiệp và doanh nhân.
Ví dụ, trên trên web www.fool.com, có nhiều tin tức về những nhà lãnh
đạo này trên chuyên mục “xác định sự quản lý có hiệu quả” (Identifying
effective management) hay “Điều tra về đầu tư” (Investigative
Investing).