Trước đây khi thị trường Việt Nam chưa cho phép bán khống (short sales), nhà đầu tư chỉ có thể kiếm lợi nhuận khi thị trường tăng điểm, mua trước và bán sau. Trường hợp dự đoán sai, giá cổ phiếu đảo chiều trong khi chưa đủ (T+2) về tài khoản, nhà đầu tư chỉ biết chờ đợi đến ngày hàng về mới bán được. Tuy nhiên, điều này được giải quyết với sự xuất hiện của sản phẩm phái sinh, làm đa dạng hơn các công cụ đầu tư. Nhà đầu tư có thể bán chứng khoán (hợp đồng tương lai) mặc dù không sở hữu chứng khoán cơ sở. Bên cạnh đó, tính ưu việt của sản phẩm này là nhà đầu tư có thể liên tục mở và đóng vị thế trong phiên để tìm kiếm lợi nhuận trên mọi biến động của thị trường.

Kết hợp công cụ nào khi thị trường đi lên?
Khi thị trường đi lên, cổ phiếu/ETF là sản phẩm đầu tư tối ưu với những người muốn đánh cược vào đà tăng chỉ số. Nguồn lợi nhuận cho nhà đầu tư phát sinh từ hoạt động mua thấp bán cao hoặc mua cao bán cao hơn. Vì vậy, nhiệm vụ đối với nhà đầu tư là tìm ra cổ phiếu triển vọng để nắm giữ và chọn thời điểm thích hợp để bán ra. Việc đầu tư vào các cổ phiếu Bluechips, nhóm cổ phiếu dẫn dắt thị trường sẽ mang lại hiệu quả hơn.

Khi thị trường diễn biến theo chiều hướng có lợi, nhà đầu tư cũng có thể sử dụng hợp đồng tương lai như một công cụ đầu tư hữu hiệu để tạo ra lợi nhuận ấn tượng. Lợi thế của việc tham gia hợp đồng tương lai là nhà đầu tư có thể dùng đòn bẩy để mua hợp đồng. Với đặc thù chỉ cần ký quỹ một phần giá trị hợp đồng, hợp đồng tương lai sẽ mang lại cho nhà đầu tư mức đòn bẩy rất cao, khiến cho số lãi nhận được có thể lớn hơn nhiều so với đầu tư vào cổ phiếu. Ví dụ: Nhà đầu tư tham gia vị thế mua 1 hợp đồng tương lai chỉ số VN30 với giá 1,000 điểm. Nếu quy định hệ số nhân của một hợp đồng là 100.000 đồng/ điểm chỉ số thì giá trị hợp đồng của nhà đầu tư là 100 triệu đồng. Tuy nhiên, với mức ký quỹ ban đầu được quy định là 15% thì số tiền nhà đầu tư phải đặt cọc là 15 triệu đồng để tham gia hợp đồng này. Trường hợp giá hợp đồng tương lai tăng từ 1.000 lên 1.005 điểm, nhà đầu tư đang có lãi với giá trị là 500.000 đồng. Giá trị ký quỹ sẽ tăng lên là 15.5 triệu đồng. Nếu như giao dịch tại thị trường cơ sở thì phần trăm lãi của nhà đầu tư trên số tiền ban đầu bỏ ra sẽ chỉ là (1.005 -1.000)/1.000 * 100% = 0.5%. Tuy nhiên đối với hợp đồng tương lai thì phần trăm lãi của nhà đầu tư sẽ là (1.005-1.000)/15*100% = 33.3%.

Bên cạnh đó, chứng quyền có bảo đảm – Covered Warrant (sắp phát hành) cũng là sản phẩm khá hấp dẫn với khả năng đem lại mức lợi nhuận cao trên vốn đầu tư ban đầu và rủi ro được giới hạn. Thay vì bỏ toàn bộ vốn để mua chứng khoán cơ sở thì với sản phẩm này, nhà đầu tư chỉ cần bỏ một phần vốn nhỏ để mua chứng quyền. Nhà đầu tư bỏ tiền mua quyền phí khi dự đoán chứng khoán cơ sở tăng giá. Nếu tại thời điểm đáo hạn, giá chứng khoán cơ sở cao hơn mức giá thực hiện đã ấn định thì nhà đầu tư sẽ được nhận lại bằng tiền phần chênh lệch giữa hai mức giá này. Tính đòn bẩy cao giúp gia tăng biên lợi nhuận cho nhà đầu tư so với đầu tư giao ngay cổ phiếu.

Kết hợp công cụ nào khi thị trường đi xuống?
Làm thế nào để bảo vệ giá trị của danh mục trước rủi ro xuất hiện những diễn biến bất lợi chung của thị trường chứng khoán? Khi tin rằng thị trường sẽ giảm tuy nhiên lại không muốn bán cổ phiếu vì các lý do như không muốn mất nhiều chi phí giao dich. Khi đó, nhà đầu tư có thể bảo vệ danh mục bằng cách bán khống hợp đồng tương lai từ đó kiếm tiền ngay cả khi thị trường giảm. Cụ thể, hoạt động bán khống được thực hiện khi nhà đầu tư đi vay cổ phiếu và bán với kỳ vọng sẽ mua lại trong tương lai với mức giá thấp hơn để hưởng phần lợi nhuận chênh lệch. Khi thực hiện phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng tương lai, sự giảm - tăng giá trị danh mục sẽ được bù đắp bởi việc tăng giảm của hợp đồng tương lai. Do đó, nhà đầu tư cũng cần hết sức thận trọng trong việc tính toán về số lượng hợp đồng cần bán. Bán khống chứng khoán tuy mang lại lợi nhuận hấp dẫn nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn những rủi ro vô cùng lớn nếu việc dự đoán cổ phiếu giảm không đúng. Khi thị trường đi lên, nhà đầu tư phải mua cổ phiếu với mức cao hơn lúc bán khống, kết quả là bị lỗ và trên lý thuyết mức lỗ này không giới hạn. Cổ phiếu càng tăng giá thì phần thua lỗ càng lớn.

Nguồn: https://online.hsc.com.vn/tin-tuc/de...ndi-xuong.html